O`zbekiston Respublikasi Oliy ta`lim vazirligi

Yugurish — 
har birida uchish fazasi bo'lgan odimlash. Yugurish-dagi atamalar 
odimlashdagi atamalarga o‗xshash. 
Burilish — 
gavdaning tik yoki uzunasiga o‗q atrofidagi aylanma harakati. Burilishning 
quyidagi: oyoqlarni olib-qo‗yib (o‗ng yoki chap oyoqdan boshlab) burilish, oyoqlar uchida 
burilish, chalish-tirma burilish, siltanib burilish, burama burilish, shuningdek, cho‗qqayib, 
muvozanat saqlab (biron muvozanat turidagi holatni saqlab turib) burilish va h.k. turlari bor. 
Sakrash 
— oyoqlarda depsingandan keyin erkin parvoz etish. Harakat koUami va 
gavdaning havodagi holatiga qarab sakrashning quyidagi: to‗g‗ri sakrash, bukilib sakrash, 
kerishib sakrash, ochiq sakrash, yopiq sakrash, odimlab sakrash, sapchib sakrash, charx-

---

palaksimon sakrash, tayanib sakrash, tashlanib sakrash, yarim-halqasimon (halqasimon) 
sakrash va h.k. turlari mavjud. 
Asosiy harakatlar. Yurish,yugurish, tirmashish, sakrashlar, uloqtirish, yugurib kelib 
uloqtirish, muvozanatni saqlash qobiliyati.
Tirmashib chiqish mashqlari chaqqonlik va epchillikni, o‗z kuchiga ishonchni oshirib, 
muvofiqlashtirish qobiliyatini takomil-lashtiradi. Tirmashib chiqish, aralash osilishda va 
faqat qo'llarda osilish holatlarida bajariladi, qo'llarda osilib chiqayotganda ehtiyot bo‗lish 
zarur, chunki unda asosiy og‗irlik qo‗l va yelka bo‗g‗imi mushaklariga tushadi. Shuni 
hisobga olgan holda mashg‗ulotlarda faqat qo‗llarda osilib chiqish mashqlarini aralash 
osilishda tirmashib chiqish mashqlari bilan galma-gal bajarish kerak. Aralash osilish 
yordamida tirmashib chiqqanda qo‗l va yelka bo‗g‗imi mushaklariga tushadigan og‗irlik 
ancha kamayadi, biroq mashq bajarganda oyoq va gavda mushaklari qatnashgani uchun 
nafas olishga yaxshi sharoit yaratiladi. 
Aralash osilish va aralash tayanishda tirmashib chiqish. 
Gimnastika devoriga tirmashib 
chiqish mashqlari: 
oyoq va qo'llarni navbatma-navbat almashtirib yuqoriga tirmashib chiqish, pastga tushish 
va yonbosh tomonlarga yurish; 
shuning o‗zi, lekin ikki qo‗l bilan baravariga ushlab tirmashib chiqish; 
yuqoriga sakrab, pastga va yon tomonlarga sakrash (bu mashq bajarilganda muhofazaga 
e‘tibomi kuchaytirish zarur); 
devorga orqa bilan turib tirmashib chiqish.