O`zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi universiteti

Gaz lazerining turlari

Ko'pgina gazlardan foydalanadigan gaz lazerlari qurilgan va ko'p maqsadlarda ishlatilgan.
Karbonat angidrid lazerlari, yoki CO₂ lazerlar yuzlab kilovatt chiqarishi mumkin^[1] 9.6 daµm va 10,6 µm dan iborat bo'lib, ko'pincha sanoatda kesish va payvandlashda ishlatiladi. CO samaradorligi₂ lazer 10% dan yuqori.
Uglerod oksidi yoki "CO" lazerlari juda katta chiqishlar qilish imkoniyatiga ega, ammo bu turdagi lazerdan foydalanish uglerod oksidi gazining toksikligi bilan cheklangan. Inson operatorlari ushbu halokatli gazdan himoyalangan bo'lishi kerak. Bundan tashqari, u ko'plab materiallar, shu jumladan muhrlar, qistirmalar va boshqalar uchun juda zo'rdir.
Geliy-neon (HeNe) lazerlari bo'shliqni Q kerakli to'lqin uzunligida eng yuqori darajaga ko'tarish orqali 160 dan ortiq turli to'lqin uzunliklarida tebranishi mumkin. Buni oynalarning spektral ta'sirini sozlash yoki dispersiv element yordamida amalga oshirish mumkin (Littrow prizmasi ) bo'shliqda. 633 nm tezlikda ishlaydigan birliklar maktablarda va laboratoriyalarda juda kam uchraydi, chunki ularning narxi past va mukammal nurlanish fazilatlari.
Azot lazerlari ultrabinafsha diapazonida, odatda 337,1 nm, elektr zaryadsizlanishi bilan pompalanadigan molekulyar azotni quvvat manbai sifatida ishlating.
Choy lazerlari odatda atmosfera bosimida yoki undan yuqori bo'lgan gaz aralashmasidagi yuqori voltli elektr zaryadsizlanishi bilan quvvatlanadi. "TEA" qisqartmasi "Transversely Excited Atmospicic" so'zini anglatadi.

Kimyoviy lazerlar

Kimyoviy lazerlar kimyoviy reaksiya bilan quvvatlanadi va uzluksiz ishlashda yuqori quvvatlarga erishishi mumkin. Masalan, ftorli vodorodli lazer (2,7-2,9 um) va deyteriy ftorli lazer (3.8 um) reaksiya - vodorod yoki deyteriy gazining yonish mahsuloti bilan birikmasi etilen yilda azotli triflorid. Ular tomonidan ixtiro qilingan Jorj C. Pimentel.
Kimyoviy lazerlar katta miqdordagi energiyani tezda chiqarishga imkon beradigan kimyoviy reaktsiya bilan ishlaydi. Bunday juda yuqori quvvatli lazerlar, ayniqsa, armiyani qiziqtiradi. Bundan tashqari, gaz oqimlari bilan oziqlanadigan juda yuqori quvvat darajalarida doimiy to'lqinli kimyoviy lazerlar ishlab chiqilgan va ba'zi sanoat qo'llanmalarga ega.

Eksimer lazerlari

Eksimer lazerlari o'z ichiga olgan kimyoviy reaktsiya bilan quvvatlanadi hayajonli dimer, yoki eksimer bu ikki turdan (atomlardan) hosil bo'lgan qisqa muddatli dimerik yoki heterodimerik molekula bo'lib, ulardan kamida bittasi hayajonlangan elektron holat. Ular odatda ishlab chiqaradilar ultrabinafsha yorug'lik va yarimo'tkazgichda ishlatiladi fotolitografiya va LASIK ko'zni operatsiya qilish. Odatda eksimer molekulalariga F kiradi2 (ftor, 157 nm) va zo'r gaz aralashmalari (ArF [193 nm], KrCl [222 nm], KrF [248 nm], XeCl [308 nm] va XeF [351 nm]).[2]

Ion lazerlari

Argon-ion lazerlar 351-528,7 nm oralig'ida yorug'lik chiqaradi. Optikaga va lazer naychasiga qarab, turli xil chiziqlardan foydalanish mumkin, lekin eng ko'p ishlatiladigan chiziqlar 458 nm, 488 nm va 514,5 nm.