O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va inovatsiyalar vazirligi andijon davlat pedagogika instituti pedagogika

Kim ko‘p so‘z tuzadi

O‘quvchilarga biror harf (tovush)ga oid so‘zlar topish vazifasi yuklatiladi. Bu harf (tovush) so‘z boshi, so‘z o‘rtasi va so‘z oxirida keishi lozimligi vazifasi beriladi. Masalan, «a» tovushiga oid so‘zlar toping.
So‘z boshida: ayiq, asal,… .
So‘z o‘rasida : sariq, maktab…..
So‘z oxirida: bog‘cha, chana… kabi.
Harflarni shunday o‘zgartiringki boshqa so‘z hosil bo‘lsin.
Bolalarga so‘zlar beriladi. O‘quvchilarga so‘zdagi biror harfni o‘zgartirish orqali boshqa so‘z hosil qilishlari kerakligi tushuntiriladi. Kim ko‘p so‘z tuza olsa, ana o‘sha o‘quvchi g‘olib sanaladi. Masalan:
Maktab — maqtab
Kо’k - kо’р - kо’z
bor – bosh — bos kabi.
Berilgan so‘zlardagi harflarni ko‘rsatilgan raqamlar tartibi bilan o‘zgartirib yangi so‘z hosil qiling.
Berilgan so‘zning har bir harfi ketma-ketlikda (1,2,3,4…) raqamlanadi. O‘quvchi yangi so‘z hosil qilish uchun o‘qituvchi ko‘rsatmasi asosida berilgan raqamlar tartibini inobatga olib, yangi so‘zlar hosil qilishlari lozim.
CH U Q U R
1 2 3 4 5
2 1 3 4 5 — UCHQUR
3 4 5 1 2 — …
Q A R I CH
1 2 3 4 5
3 2 5 4 1 — CHAQIR
1 5 3 2 4 — … kabi.
“Pedagogik texnologiya – ta’lim shakllarini optimallashtirishni (ya’ni, eng qulay usullarni topishni) o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan holda o‘qitish (o‘qituvchi faoliyati) va bilimlarni o‘zlashtirish (o‘quvchi faoliyati) jarayonini texnika vositalari, inson salohiyati hamda ularning o‘zaro ta’sirini inobatga olgan holda belgilash va tashkil etish metodlari tizimidir”. Bugungi kunda interfaol metodlar nomi bilan kirib kelayotgan metodlar o‘qituvchi-o‘quvchidan ortiqcha ruhiy va jismoniy kuch sarflamay, qisqa vaqt ichida yuksak natijalarga erishish maqsadini nazarda tutadi.
Qisqa vaqt mobaynida ma’lum nazariy bilimlarni o‘quvchiga yetkazish unda ayrim faoliyat yuzasidan ko‘nikma, malaka hosil qilish, ma’naviy sifatlarini shakllantirish, shu bilan birga ularni nazorat qilish hamda baholash, o‘qituvchidan yuksak pedagogik mahorat va chaqqonlik talab etadi.
O‘quvchilarni mustaqil fikralashga yo‘naltiruvchi mantiqiy metodlar, interfaol usullarda o‘z aksini topadi. Dars berish usullari ta’lim beruvchining faoliyatini tashkillashtirish vositasidir. Ta’limga muhokama va rivojlantiruvchi xarakter beruvchi, ta’lim oluvchilarni mahsuldor faoliyatini ta’minlovchi dars berish va o‘qitish usullari – interfaol usullar deyiladi. Ana shunday interfaol metod va texnologiyalardan namunalar keltiramiz: Taqdimot va muzyurarlar – bu mashg‘ulotni boshlash uchun mo‘ljallangan qisqa mashqlardir. Ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi o‘rtasidagi «to‘siq»ni yoqotishga qaratilgan usul. Bu metod asosida guruh o‘quvchilari orasidagi o‘zaro ishonch, hurmat, o‘zaro yaqinlikni his etishga o‘rgatish yotadi.