O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti

10-rasm. Bosh to‘sinning yuklanish sxemasi bo‘yicha moment epyurasi.
Bosh to‘sinni hisoblashda plastik deformatsiyalarning rivojlanishi natijasida vujudga keladigan momentlarning qayta taqsimlanishini hisobga olamiz. Tenglashtirilgan moment epyurasi sifatida 1 va 2 yuklamalar sxemasi bo‘yicha qurilgan moment epyuralarini qabul qilamiz. Ushbu epyuralarda 1 va 2 oraliqda maksimal momentlar M_1max va M_2max hosil bo‘ladi.
Tayanchdagi hisobiy moment deb ustun chetidagi momentni qabul qilamiz. (ustunning ko‘ndalang kesim eni h_c35 sm) va uni quyidagicha aniqlaymiz.

To‘sinni 3-yuklanish sxemasi bo‘yicha hisoblanganda ustun chetidagi B tayanchdagi hisobiy moment:
;
Momentlarni tenglashtirishda tayanch chetidagi momentlarning kamayishi: ni tashkil qiladi. Bu esa tavsiya qilingan 30 % dan ko‘pdir. Shuning uchun ustun chetidagi tayanch momenti ni 30% ga kamaytirib, ya’ni ni tayanch momenti sifatida qabul qilamiz. Oraliq momenti esa .
To‘sinni normal kesimlar bo‘yicha hisobi
Bosh to‘singa bo‘ylama armatura sifatida A-VI ko‘ndalang armatura sifatida A-I sinfdagi po‘latlarni qabul qilamiz. Bosh to‘singa ham ikkinchi darajali to‘sindagi kabi B25 sinfdagi beton qo‘llaniladi.
Tayanch momenti orqali bosh to‘sinning ko‘ndalang kesimi o‘lchamlarini tekshiramiz. Buning uchun ikkinchi darajali to‘sindagidek deb qabul qilamiz.
;
Bu miqdor avvalgi qabul qilingan dan kam bo‘lgani uchun shartni qanoatlantiradi. Oraliqdagi armaturalarni tavr kesimlari uchun qo‘llaniladigan formulalardan foydalanib hisoblaymiz. Tayanchlardagini esa to‘g‘ri to‘rtburchakli kesimlar kabi hisoblanadi.
Chetki oraliqlarda tavr kesimi tokchasining eni:
; Tayanchda plita cho‘zilish sohasiga tushganligi uchun . armatura ikki qator qo‘yiladi. Endi siqiluvchi zona chegarasini aniqlaymiz:
;

Shart qanoatlantirildi, demak siqiluvchi zonaning chegarasi tavr kesimining tokchasidan o‘tadi. Shuning uchun kesimni to‘g‘ri to‘rtburchak kesim kabi hisoblaymiz.
;

Cho‘ziluvchi armaturaning ko‘ndalang kesimi yuzasini hisoblaymiz:

4-ilovadan 4Ø20 A-VI uning yuzasi A_s=12.57sm² ni tanlaymiz (K-3, K-4).
O‘rta qator oraliqda: M_{2 max}193.9 kNm;


;
Unifikatsiya shartlarini hisobga olib, ikkita (K-4) karkas tanlaymiz. Ularning har birida 2Ø16 A-IV hammasi bo‘lib 4Ø16 A-IV uning yuzasi A_s=8.044 sm² .
To‘sinning yuqori qismidagi armaturani bo‘yicha aniqlaymiz.



4-ilovadan 2Ø14 A-IV uning yuzasi A_s=3.078 sm² ni tanlaymiz (K-5). B tayanchga armatura tanlaymiz. M_B -232.79 kN∙m. Kesim to‘g‘ri to‘rtburchak shaklida o‘lchamlari 60x30 sm ;



4-ilovadan 2Ø16 A-IV va 2Ø20A-IV uning yuzasi A_s=4.022+6.284=10.31 sm² (K-6 va K-7 karkaslar uchun)