O’zbekiston respublikasi oliuy va o’rta maxsus

2.3.2-chizma. Namuna uchun olingan yorug’lik filtrlari


2.3.3-chizma. Tajriba uchun olingan ЗС – 7 filtrining ko’rinish.


2.3.1-jadval. ЗС - 7 markali filtrning yorug’lik o’tkazish koeffistientining to’lqin uzunlikka bog’liqligi.

λ(nm)	τ1 %	τ2 %	τ3 %	%	Δτ1 %	Δτ2 %	Δτ3 %	%	ɛ %
450	88,58	88,61	88,75	88,647	0,067	0,037	0,103	0,069	0,078
460	88,29	88,33	88,31	88,310	0,020	0,020	0,000	0,013	0,015
470	86,12	86,35	86,35	86,273	0,153	0,077	0,077	0,102	0,118
480	86,95	86,99	86,93	86,957	0,007	0,033	0,027	0,022	0,026
490	86,56	86,58	86,53	86,557	0,003	0,023	0,027	0,018	0,021
500	86,97	86,93	86,84	86,913	0,057	0,017	0,073	0,049	0,056
510	83,51	83,56	83,57	83,547	0,037	0,013	0,023	0,024	0,029
520	78,71	78,73	78,80	78,747	0,037	0,017	0,053	0,036	0,045
530	75,24	75,30	75,28	75,273	0,033	0,027	0,007	0,022	0,030
540	68,46	68,48	68,41	68,450	0,010	0,030	0,040	0,027	0,039
550	62,52	62,31	62,40	62,410	0,110	0,100	0,010	0,073	0,118
560	54,50	54,57	54,56	54,543	0,043	0,027	0,017	0,029	0,053
570	50,54	50,57	50,54	50,550	0,010	0,020	0,010	0,013	0,026
580	42,98	42,87	42,93	42,927	0,053	0,057	0,003	0,038	0,088
590	36,16	36,12	36,15	36,143	0,017	0,023	0,007	0,016	0,043
600	31,13	31,15	31,16	31,147	0,017	0,003	0,013	0,011	0,036
610	25,91	25,83	29,93	27,223	1,313	1,393	2,707	1,804	6,628
620	22,13	22,11	22,12	22,120	0,010	0,010	0,000	0,007	0,030
630	19,36	19,27	19,32	19,317	0,043	0,047	0,003	0,031	0,161
640	15,64	15,54	15,64	15,607	0,033	0,067	0,033	0,044	0,285
650	19,96	19,92	19,90	19,927	0,033	0,007	0,027	0,022	0,112
660	11,32	11,22	11,25	11,263	0,057	0,043	0,013	0,038	0,335
670	14,51	14,47	14,46	14,480	0,030	0,010	0,020	0,020	0,138
680	8,431	8,438	8,556	8,475	0,044	0,037	0,081	0,054	0,637
690	7,549	7,552	7,550	7,550	0,001	0,002	0,000	0,001	0,015
700	6,727	6,776	6,738	6,747	0,020	0,029	0,009	0,019	0,287

2.3.4-chizma. ЗС-7 yorug’lik filtrida yutilish koeffisiyentining to’lqin uzunligiga bog’liqligi.




2.3.5-chizma. ЗС-7 yorug’lik filtrida yutilish koeffisiyentining to’lqin uzunligiga bog’liqligi.(adabiyotlardagi)

Tajriba natijalarini adabiyotlar bilan solishtirib ko’rib olingan natijalar adabiyotdagi natijalar bilan mos kelishi aniqlandi.

2.3.6-chizma. Tajriba uchun olingan ПС – 7 filtrining ko’rinish.


2.3.2-jadval. ПС - 7 markali filtrning yorug’lik o’tkazish koeffistientining to’lqin uzunlikka bog’liqligi.

λ(nm)	τ1 %	τ2 %	τ3 %	%	Δτ1 %	Δτ2 %	Δ τ3 %	%	ɛ %
450	80,65	80,57	80,61	80,610	0,040	0,040	0,000	0,027	0,033
460	75,18	75,31	75,35	75,280	0,100	0,030	0,070	0,067	0,089
470	67,05	67,12	67,15	67,107	0,057	0,013	0,043	0,038	0,056
480	73,70	73,67	73,63	73,667	0,033	0,003	0,037	0,024	0,033
490	86,19	86,13	86,01	86,110	0,080	0,020	0,100	0,067	0,077
500	72,26	72,03	72,12	72,137	0,123	0,107	0,017	0,082	0,114
510	44,25	44,21	44,30	44,253	0,003	0,043	0,047	0,031	0,070
520	40,51	40,37	40,48	40,453	0,057	0,083	0,027	0,056	0,137
530	31,34	31,32	31,32	31,327	0,013	0,007	0,007	0,009	0,028
540	81,01	81,05	80,98	81,013	0,003	0,037	0,033	0,024	0,030
550	88,02	88,05	88,06	88,043	0,023	0,007	0,017	0,016	0,018
560	78,28	78,29	78,30	78,290	0,010	0,000	0,010	0,007	0,009
570	1,022	0,972	0,952	0,982	0,040	0,010	0,030	0,027	2,716
580	1,452	1,488	1,420	1,453	0,001	0,035	0,033	0,023	1,590
590	4,587	4,456	4,522	4,522	0,065	0,066	0,000	0,044	0,968
600	61,470	61,270	61,330	61,357	0,113	0,087	0,027	0,076	0,123
610	74,970	74,920	74,900	74,930	0,040	0,010	0,030	0,027	0,036
620	88,140	88,120	88,070	88,110	0,030	0,010	0,040	0,027	0,030
630	89,100	89,200	89,130	89,143	0,043	0,057	0,013	0,038	0,042
640	92,430	92,400	92,500	92,443	0,013	0,043	0,057	0,038	0,041
650	93,010	93,070	93,150	93,077	0,067	0,007	0,073	0,049	0,053
660	86,580	86,640	86,620	86,613	0,033	0,027	0,007	0,022	0,026
670	81,400	81,310	81,230	81,313	0,087	0,003	0,083	0,058	0,071
680	70,310	70,320	70,410	70,347	0,037	0,027	0,063	0,042	0,060
690	81,510	81,550	81,540	81,533	0,023	0,017	0,007	0,016	0,019
700	87,050	87,100	87,080	87,077	0,027	0,023	0,003	0,018	0,020

2.3.7-chizma. ПС-7 yorug’lik filtrida yutilish koeffisiyentining to’lqin uzunligiga bog’liqligi.


2.3.5-chizma. ПС-7 yorug’lik filtrida yutilish koeffisiyentining to’lqin uzunligiga bog’liqligi.(adabiyotlardagi)

Tajriba natijalarini adabiyotlar bilan solishtirib ko’rib olingan natijalar adabiyotdagi natijalar bilan mos kelishi aniqlandi.

Xulosa.
Yorug’lik filtrlari uchun xarakterli bo’lgan yutilish sohalaridagi kritik nuqtalar 450 nm va 700 nm oraliqdagi to’lqin uzunliklarni kuzatdim. Filtrlarning optik xossalarini ko’rish sohasi to’lqin uzunliklar sohasida o’rganish davomida quyidagi xulosalarni qildim.
ЗС – 7 yorug’lik filtri uchun
490 nm to’lqin uzunligida yutilish ortganini kuzatdim.
640 nm to’lqin uzunligida ham yutilish ortganini kuzatdim keyin o’tkazuvchanlik ortib boradi.
660 nm to’lqin uzunliklarida ham yutilish ortganini kuzatdim.


ПС – 7 yorug’lik filtri uchun
470 nm to’lqin uzunligida yutilish ortganini kuzatdim.
530 nm to’lqin uzunligida ham yutilish ortganini kuzatdim keyin o’tkazuvchanlik ortib boradi.
570 nm to’lqin uzunliklarida ham yutilish ortganini kuzatdim.
650 nm to’lqin uzunligida yutilish maxsimumga erishganini kuzatdim.
680 nm to’lqin uzunligida ham yutilish ortganini kuzatdim keyin o’tkazuvchanlik ortib boradi.
Yorug’lik oqimining intensivligi moddadan o’tganda uning xususiyatiga bog’liq ravishda to’lqin uzunliklarga mos holatda susayadi.
Shaffof muhitlarning yorug’lik bilan ta’sirlashishning optik zinchligi o’tkazish va yutish koeffisientlari kabi kattaliklar bilan aniqlanadi.
Yorug’lik oqimidan kerakli spektral sohalardan ajratish uchun yorug’lik feltirlari va monoxramatrlardan qulaydir.
Mazkur malakaviy bitiruv ishida qo’yilgan maksad rejalashtirilgan asosda nihoyasiga etkazildi deb hisoblayman.


Xotima

1. 
   Yorug’likning yutilishi klassik va kvant nazariyalari o’rganildi.
   
2. 
   Yorug’likni yutilish koeffisiyentini aniqlashning nazariyasi o’rganildi.
   
3. 
   Yorug’likni moddalarda sochilishi nazariy o’rganildi.
   
4. 
   Yorug’lik filtrlari uchun xarakterli bo’lgan yutilish sohalaridagi kritik nuqtalar 450 nm va 700 nm oraliqdagi to’lqin uzunliklarni kuzatdim.
   

ЗС – 7 yorug’lik filtri uchun

5. 
   490 nm to’lqin uzunligida yutilish ortganini kuzatdim.
   
6. 
   640 nm to’lqin uzunligida ham yutilish ortganini kuzatdim keyin o’tkazuvchanlik ortib boradi.
   
7. 
   660 nm to’lqin uzunliklarida ham yutilish ortganini kuzatdim.
   

ПС – 7 yorug’lik filtri uchun

8. 
   470 nm to’lqin uzunligida yutilish ortganini kuzatdim.
   
9. 
   530 nm to’lqin uzunligida ham yutilish ortganini kuzatdim keyin o’tkazuvchanlik ortib boradi.
   
10. 
    570 nm to’lqin uzunliklarida ham yutilish ortganini kuzatdim.
    
11. 
    650 nm to’lqin uzunligida yutilish maxsimumga erishganini kuzatdim.
    
12. 
    680 nm to’lqin uzunligida ham yutilish ortganini kuzatdim keyin o’tkazuvchanlik ortib boradi.
    
13. 
    Yorug’lik oqimining intensivligi moddadan o’tganda uning xususiyatiga bog’liq ravishda to’lqin uzunliklarga mos holatda susayadi.
    
14. 
    Shaffof muhitlarning yorug’lik bilan ta’sirlashishning optik zinchligi o’tkazish va yutish koeffisientlari kabi kattaliklar bilan aniqlanadi.
    
15. 
    Yorug’lik oqimidan kerakli spektral sohalardan ajratish uchun yorug’lik feltirlari va monoxramatrlardan qulaydir.
    
16. 
    Mazkur malakaviy bitiruv ishida qo’yilgan maksad rejalashtirilgan asosda nihoyasiga etkazildi deb hisoblayman.
    

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   I.A.Karimov. Barkamol avlod. O’zbekiston taraqqiyotining poydevori T: Sharq, 1997.
   
2. 
   I.A.Karimov. Adolatli jamiyat sari. –T.:O’zbekiston, 1998.-35 b.
   
3. 
   I.A. Karimov. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo’lida. T.: O’zbekiston. 1998. 332-b.
   
4. 
   М. Борн Э Вольф. «Основи оптика» издотецво «Наука» 138-143 бетлар.
   
5. 
   Н. М.Годжоев. «Оптика» Москва, вицое школе 1972. 279-284 бетлар.
   
6. 
   А.А.Шишловский “Прикладная физическая оптика”. Москва, 1961г. 324-335 бетлар.
   
7. 
   Г. С.Лондсберг «Оптика» тошкент «Ўқитувчи» 1981. 283-232 бетлар.
   
8. 
   Физикадан практикум», Электр ва оптика, Тошкент. «Ўқитувчи» 1979. 209-217 бетлар.
   
9. 
   В.И.Иверонова ва бошқ. “Физикадан практикум”. Электр ва оптика. Тошкент. “Ўқитувчи” 1979 yil 428-447 бетлар.
   
10. 
    А. Бабушкин. И др. Методи спектралного анализа. Издателцво Московекого университета 1962 год.146-152 бетлар.
    
11. 
    А.Н.Зайдел и др «Таблиц спекралних линий» Москва издателцво «Наука»1969 г .564-567.
    
12. 
    W.W.W.Ziyonet.47-axborot ta’lim resurslar Internet partali.
    
13. 
    W.W.W. Google.com. ning tegishli partali.
    
14. 
    А. Айвазова и други. Спецпрактикум по оптике и спектроскопии. Тошкент. ЎЗ. МУ. 2005 йил. 96-115 бетлар.