О’збекистон республикаси олий ва о’рта махсус та’лим вазирлиги тосҳкент кимйо технологийа институти «Саноат екологияси»


-ма’руза Оксидланиш ва Қайтарилиш



Download 6,44 Mb.
bet47/67
Sana23.02.2022
Hajmi6,44 Mb.
#182448
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   67
Bog'liq
ЭКОЛОГИЯ маър. матн кирил., 2011

14-ма’руза
Оксидланиш ва Қайтарилиш
Режа:

  1. Оксидлаш.

  2. Қайтарилиш.



Оксидлаш
Оқова сувларни тозалаш учун қуйидаги оксидловчилар қо’лланилади: газ холатидаги ва сиқилган хлор, хлор қо’шоксиди, калсий хлорат, натрий ва калсий гипохлорит, калий перманганат, калий бихромат, водород пероксид, ҳаво кислороди, азон, пиролюзит ва бошқалар.
Оксидланиш жараёнида сув таркибидаги захарли ифлосликлар кимёвий реаксиялар натижасида кам захарли моддаларга айланиб, уларни сув таркибидан ажратиб олиш мумкин бо’лади. Оксидловчилар билан тозалаш ко’п миқдорда реагент сарфини талаб қилгани сабабли бу усулни фақатгина оқова сувни ифлослантирувчи моддаларни бошқа усул билан тозалаш имкони бо’лмаган ёки мақсадга мувофиқ бо’лмаган холдагина қо’лланилади: Масалан: сианидлардан тозалаш, ериган мишяк бирикмаларидан тозалашда.
Оксидловчи сифатида модданинг фаоллиги оксидловчи потенсиал катталиги билан аниқланади. Табиатдаги барча ма’лум оксидловчилар ичида биринчи о’ринни фтор егаллайди, аммо у юқори агрессивликка ега бо’лгани учун амалда қо’ллаш мумкин емас. Бошқа моддалар учун оксидловчи потенсиал ко’рсатгичи: азон учун – 2,07, хлор учун – 0,94, водород пероксид учун – 0,68, калий перманганат учун – 0,59.
Хлорли оксидлаш. Хлор ва «фаол» хлорли моддалар кенг таркалган оксидловчилар хисобланадилар. Уларни оқова сувларни водород сулфид, гидросулфид, метилолтингугурт бирикмалар, феноллар, сианидлардан тозалаш учун қо’лланилади. Сув таркибига хлор киритилишида хлорли толаси (водород(1)оксохлорат) ва водород хлорид кислотаси ҳосил бо’лади.
2 + Ҳ2О = ҲОCл + ҲCл
Со’нгра хлортолали кислота диссосиасияси кузатилади ва бу диссосиасия даражаси рН мухитига бог’лиқ бо’лади. рН=4 бо’лганида молекула холатидаги хлор амалда қолмайди:
ҲОCл  Ҳ ++ ОCл-
2 + ҲОCл + ОCл- йиг’индиси еркин «фаол» хлор дейилади.
Сувда аммонийли бирикмалар иштирок етганида хлортолали кислота, хлорамин НҲ2Cл ва дихлорамин НҲCл2 ҳосил бо’лади. Хлорамин ко’ринишидаги хлор бог’ланган «фаол» хлор дейилади.
Хлорлаш жараёни даврий ва узлуксиз харакатли босимли вваккумли хлораторларда олиб борилади.

56-расм. Сувни хлорлаб тозалаш қурилмаси схемаси.
1-о’рталаштиргич; 2,5-насослар; 3-инжектор; 4-идиш.

Хлорлаш сиркулясия системасига уланган сиг’имларда олиб борилади. Инжекторда газ холатидаги хлор сув билан қуршаб олиниб, берилган оксидланиш даражасига келмаганча сиркулясия қилинади, шундан со’нг сув фойдаланиш учун чиқариб юборилади.


Сувларни силиндрдан зарарсизлантиришда жараён ишқорий муҳитда (рН=9) да о’тказилади. Сианидларни азот елементигача ва углерод диоксидгача қуйидаги формулалар бо’йича оксидлаш мумкин:

Download 6,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   67




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish