O„zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti

2. Elektron apparatlarini konstruksiyalarini sathlari.
Hozirgi zamon elektron apparatlarini konstruksiyasi modul negiziga asoslangan bulib, modulligi
to„rtta asosiy va ikkita qo„shimcha satxlarga bo„linadi. Konstruktivlashni modulli negizi deganda EA qurilmalarini modulini – konstrutsiyasini konstruktiv va funksional o„zaro almashinuvi asosida loyihalash tushiniladi.
Modul – konstruksiyasida qo„yilgan vazifani bajaradigan, funksional tugallangan va konstruktiv jihatga ega bo„lgan hamda o„xshash modullar bilan va qurilmadagi past sathdagi modullar bilan ulanish uchun konstruksiya elementlari va mexanik ulanishlar bilan taminlangan apparaturani tarkibiy qismi.
Konstruktivlashni moduli negizi EA larini elektron sxemalarini funksional va konstruktiv tugallangan, ma‟lum vazifalarni bajaradigan qism sxemalarini bloklarini nazarda tutadi. Bunday qism sxemalari soddaroq sxemalarga modullar ko„rinishiga bo„linadi. Bitta sathdagi modullar qandaydir konstruksiya asosida o„zaro birlashadilar.
Zamonoviy EA konstruksiyasi modullarni biron – bir perorxiyasini, ya‟ni pastdan yuqoriga joylashgan modullar tartibini nazarda tutadi (predstavlyaet saboy).
Modullarni to„rtta asosiy va ikkita qo„shimcha sathlarga ajratadi. Asosiy deganda har – xil apparatlarda keng qo„llaniladigan modullash sathi tushiniladi. Qo„shimcha modullash deganda hamma vaqt emas, maxsus apparatlarda foydalanadigan modullar sathi tushiniladi.
1.14 – rasmda modullarni perorxiyasi va ularni qurilmalari keltirilgan, bu erda har – xil sathdan modullar ikkilangan vertikal chiziqlar bilan ajratiladi.
Nulli sathdagi modul-elektron kompanent (mikrosxemalar, rezistorlar) bo„ladi.
Birinchi sathdagi modul – almashtiradigan tipik element (TEZ) elektrik ulagichlar va nulli
sathni moduli o„rnatilgan birlamchi platadir (PP).

Ikkiinchi sathdagi modul – asosiy konstruksiyasida birinchi sathdagi modullar bilan ulaniladigani bo„lgan paneldir.
Uchinchi sathni moduli – bloklar yoki 4.2-4.3- rasmlar o„rnatiladigan stoyka.
0.5 – sathli modul korpussiz mikrosxemalar joylashgan pedlojkadan tashkil topgan
mikroto„plam.
2.5 sathli moduli – 6 – 8 joylashadigan ramadir. Bu razmeri katta bo„lmagan birinchi sathni
modullarini apparat o„rnatiladigan reja.

31

Sistemani hamma modullari konstruktiv, elektrik va eksplutatsiya qilish parametrlari bo„yicha o„zaro mos tushadigan bo„lishlari kerak.
Elektron apparatlarga bazali tashuvchilarni konstrutsiyasi degan tushincha qo„llaniladi. Bu shunday detallar yoki detallar to„plamiki, apparaturani tashkil etuvchilarini joylashtirish, montaj qilish hamda tashqi ta‟sir sharoitida EA turg„un ishlashini taminlaydi.
Bazali tashuvchi konstruksiya deganda ma‟lum vazifani bajaradigan har-xil EA yaratish uchun xizmat qiladigan standartli tashuvchi tushiniladi. Bazali tanishuvchining kanstruksiyasida EA rivojlantirish uchun, unga yordamchi modullar qo„shish uchun zaxirali joylar bo„ladi.