O„zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti

4. Avtomatlashtirish sistemalarini tuzish asoslari.
Tarkib sxemalar avtomatlashtirish sistemasining asosiy qismlari, ularning vazifasi, o„zaro
munosabatlari va joylanishlarini ko„rsatadi.
Bu sxema loyihalashda eng avval tayyorlanib, texnologik ob‟ekt va boshqarish sistemasi
bilan dastlabki tanishish uchun kerak bo„ladi. Tarkib sxemasi ko„rsatma material RM4-4-85 talablari asosida bajariladi.
Texnologik ob‟ektning tahlili asosida avtomatlashtirish sistemasining samarali va muqobil shakli tanlanadi. Avtomatlashtirish sistemasining eng oddiy to„zilmalari bir pog„onali markazlashtirilmagan shakli bo„ladi (2-rasm). Bunday sistemalar odatda texnologik jarayonlar funksional bog„lanmagan yoki o„zaro kuchsiz bog„langan ishlab chiqarishlarda qo„llaniladi. Bu sistemalarda har bir ishlab chiqarish bo„limi uchun ayrim boshqarish punktlari bilan ta‟minlanadi. Ularda quyidagi vazifalar hal qilinadi: texnologik parametrlarni o„lchash va nazorat qilish, ularning chegara qiymatlari haqida signal berish, texnologik reglamentda nazarda tutilgan kattaliklarni rostlab turishdir.

15

Бошқариш пункти

1

: Технологик объект :

Бошқари ш пункти
2

Бошқари ш пункти

3

2-rasm. Avtomatlashtirish sistemasining
markazlashtirilmagan bir pog„onali boshqarish sxemasi.
Markazlashtirilgan bir pog„onali boshqarish sistemasida markaziy boshqaruv punktiga
texnologik ob‟ekt to„g„risidagi barcha axborot chiqariladi (3-rasm).
Markazlashtirilgan boshqarish sistemalari quyidagi kamchiliklarga ega: barcha operativ
axborotlarning markaziy boshqarish punktida to„planishi tufayli uzluksiz ishlaydigan texnologik jarayonlarda sistemani ta‟mirlash va joriy xizmat ko„rsatish ishlari ancha murakkablashadi; markaziy boshqarish punktini va aloqa yo„llarini texnik jihozlashga ketadigan harajatlar oshdi; sistemaning ishonchliligi markaziy boshqarish punktida xato-kamchiliklarni o„z vaqtida tuzatish mumkin bo„lmaganligi tufayli kamaydi.





3-rasm. Avtomatlashtirish sistemasining markazlashtirilgan bir pog„onali boshqarish sxemasi