O„zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti

1. Avtomatika sistemalarini blokli-ierarxik usulda loyihalash.
Odamning muhandislik faoliyati avvalo texnik ob‟ektlarni ishlab chiqish - ularni
loyihalashga bog„liq bo„ladi. Loyihalash bu – yangi mahsulot yaratish yoki berilgan talablarni qondiruvchi yangi jarayonlarni amaliyotda qo„llash uchun zarur bo„lgan barcha hujjatlarni olish maqsadidagi qidiruvlar, tadqiqot, hisob-kitob va konstruksiyalash bo„yicha ishlar majmuasidir. Inson faoliyatining istagan sohasida EHMni qo„llash ulkan formallashtirish, tushunchalarni, terminlarning bir xilligini va tasnifning aniqligini juda qat‟iy aniqlash yuzasidan qo„plab murakkab masalalarni qayta ko„rib chiqishni talab qiladi. Bu munosabatlarda va avtomatika sistemalarini loyihalash sohasida istisnolar bo„lishi mumkin emas [2, 4].
Fan va texnika taraqqiyoti barcha murakkabroq texnik ob‟ektlar – katta miqdordagi o„zaro bog„langan elementlardan tuzilgan murakab sistemalar (avtomatika sistemalari)ni yoritishga olib kelmoqda.bu ob‟ektlarni ishlab chiqish uchun bir necha yil vaqt va ko„pgina mutaxassislarni jalb etishni talab qiladi. Loyihalashning bunday muddati odatda to„g„ri kelmaydi, chunki vaqt o„tgani sari ma‟naviy jihatdan eskira boshlaydi.
Buning oldini olish uchun ikkita tendensiya mavjud, sistemani murakkablashtirish va loyihalash muddatini qisqartirish, bular avtomatika sistemalarini loyihalashni avtomatlashtirishni kundalik zaruriyatga aylantiradi.
Blokli-ierarxik usulda loyihalash jarayoni va ob‟ektning o„zini taqdim etish bosqichlarga taqsimlanadi. YUqori bosqichda eng umumiy qismlar va loyihalanayotgan sistemaning o„ziga xosliklarini ko„rsatuvchi kam detalli ko„rinishdan foydalaniladi. Ishlab chiqishning har bir yangi bosqichida ko„rib chiqishning to„liqlik darajasi o„sib boradi, bunda sistema to„lig„icha emas, alohida bloklar sifatida qaraladi. Bunday usul har bir bosqichda masalalarni mumkin daraja murakkablikda, ya‟ni inson tushunadigan, anglay oladigan va loyihalash vositalari yordamida echish mumkin bo„ladigan qilib formulalashtirish va maslalarni hal qilishga imkon beradi. Bloklarga bo„lish shunday bo„lishi kerakki, istagan bosqichdagi blokning hujjatlari bitta odam tomonidan aniqlanadi va qabul qilinadi.