O„zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti

Tayanch iboralar:
Prinsipial sxema elementlari; elementlarning grafik belgilanishi; elementlarning harfiy belgilanishi; elementlarning bir harfli kodi; elementlarning ikki harfli kodi; yoyilgan va birlashtirilgan prinsipial sxemalar.
Nazorat savollari:
1. Prinsipial sxemalarning vazifalari, turlari haqida nima bilasiz?
2. Prinsipial sxemalarni tuzishning asosiy tamoyillari nimadan iborat?
3. Prinsipial elektr-sxema elementlarining harfiy va grafik belgilanishi qanday amalga
oshirilgan?
4. Prinsipial elektr-sxema zanjirlarini tuzish tartibi nimadan iborat?
5. Prinsipial sxema zanjirlarini rusumlashtirish tartibi qanday amalga oshiriladi?
6. Prinsipial elektr sxemalarning birlashtirilgan va yoyilgan usullarining farqlari nimadan iborat?
7. Davlat Standarti 2.710-81. prinsipial sxemalarni tuzishda qanday talablarni qo„yadi?
8. Elektr apparaturalarning diagramma va ulash jadvallari qanday tasvirlanadi?
9. Prinsipial elektr sxemalarni tayyorlashdagi standart, ko„rsatma va me‟yoriy xujjatlar xususida
nimalarni bilasiz?
10. Elektr sxemalarning elementlar ro„yxati jadvali qaysi tartibda bajariladi?

7-Ma‟ruza. Avtomatik sistemalarni konstruksiyasi.
Reja:
1. Elektron apparaturalarini konstruksiyasini ko„rsatgichlari.
2. Elektron apparatlarini konstruksiyalarini sathlari.
3. Ikkinchi sathni modullari
4. Ramalar.
1. Elektron apparaturalarini konstruksiyasini ko„rsatgichlari.

30

Ishlab chiqarilayotgan elektron apparaturali (EA) kontrollerlar, mikrokontrollerlarni va shunga o„xshagan qurilmalarni turlarini ko„pligi EA ishlab chiqaruvchilarni yaratayotgan qurilmalarini mavjud bo„lgan qurilmalar bilan taqqoslashni talab etadi. Taqqoslash paytida EA asosiy ko„rsatgichlarga: ishlatish (ekspluatatsiya qilish) va iqtisodiy ko„rsatkichi muhim o„rin egallaydi. Bu bilan yaratilayotgan EA konstruktorlik – texnalogik ob‟ektidek tasvirlaydigan parametrlariga bog„liq.
Bunday ko„rsatgichlarga birinchi navbatda, ushbularni kiritsa bo„ladi:
EA konstruksiyalarini murakkabligi;
EA tashkil etadigan elementlar soni;
EA hajmi;
Fizik hajmdan foydalanish koeffitsenti yoki integratsiyalash koeffitsenti;
EA umumiy massasi;
EA umumiy iste‟mol qiluvchi quvvati;
EA egallaydigan umumiy maydoni;
EA konstruksiyasini tebranish chastotasi;
EA konstruksiyasini germetizatsiyalash darajasi;
EA buzilmasdan ishlash ehtimolligi -P(t)s va o„rtacha buzilmasdan ishlash vaqti (Tcp);
EA unifikatsiyalangan darajasi;
Konstruktorlik ishlarini avtomatlashtirish koeffitsenti.