O‘zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi

Ta’sir  mexanizmi 
Organizmga  bo‘g‘uvchi  zaharlovchi  moddalar  ta’sir  etganda  o‘pkaning  toksik  shishi, 
patologik  jarayon  rivojlanishi  mumkin.  Bunda  kon  plazmasining  kolloid-osmotik  bosimi 
buzilishi  kuzatiladi.  kon  tarkibidagi  suyuqlik  va  proteinlar,  o‘pkaning  kapillyar  va  alveolyar 
devorlari  o‘tkazuvchanligi  oshib  ketganligi  sababli,  alveolalarga  suyuqlik  o‘tishi  kuchayadi  va 
yig‘ila  boshlaydi.  Bu  buzilishlar  zaharlovchi  modda  organizmga  ta’sir  etgan  vaqtdan  boshlab 
rivojlana boshlaydi. 
O‘pkadagi kapillyar va alveolyar devorlar o‘tkazuvchanligi birday emas, oldin kapillyar 
membranalarning  o‘tkazuvchanligi  paydo  bo‘ladi  va  suyuqliklar  o‘pkaning  interstitsiylarida 
to‘plana  boshlaydi.  Bu  patologik  jarayon  acta-sekinlik  bilan  o‘tib  ketadi.  Interstitsialfazada 
limfaning okishi 10 marta oshadi, lekin bu kompensator mexanizm o‘z vazifasini etarli darajada 
bajara  olmaganligi  tufayli,  interstitsiylar  haddan  tashqari  to‘lib  ketadi  va  uning  yorilishiga  olib 
keladi, suyuqliklar  alveolalarga to‘plana boshlaydi.  YUqorida aytib o‘tilgan dinamik  jarayonlar 
alveolyar  faza  boshlanganligidan  dalolat  beradi.  Bu  bosqichda  bo‘ladigan  o‘zgarishlar  yaqqol 
namoyon  bo‘ladi  va  tashxis  kilishga  imkon  yaratadi.  Bundan  oldingi  interstitsial  boskich 
zaharlanganlar  uchun  bilinmasdan  o‘tadi,  buni  fakat  hayvonlarda  tajriba  o‘tkazish  yo‘li  bilan 
aniqlash mumkin.