O‘zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi

1 – o‘quv savoli. Saf tayyorgarligi jangovar tayyorgarlikning asosiy 
predmetlaridan biri sifatida. 
 
Saf tayorgarligi jangovar tayyorgarlikning asosiy predmetlaridan biri hisoblanib, harbiy 
xizmatchilarning faoliyati va hayotining barcha jabhalariga ga’sir ko‘rsatadi. 
U harbiy xizmatchilarning irodasini toblaydi, o‘z jismini boshqara olishni rivojlantiradi, 
sinchkov-likni,  kuzatuvchanlikni,  jamoaviylikni,  qat’iylikni  rivojlantiradiki,  bu  harbiy  tartibga 
rioya qilishga va intizomni mustahkamlashga xizmat qiladi. 
Harbiy  xizmatchi  safda  turganda,  bu  uni  intizomga,  fikrni  jamlashga,  batartiblikka 
o‘rgatadi, saf komandalarini bajarish esa askarni so‘zsiz komandirga bo‘ysunishga o‘rgatadi. 
Hozirgi  paytda,  harbiy  bo‘linmalar  va  qismlar  murakkab  jangovar  texnika  va  qurol-
aslaha bilan qurollanganda, jangda jamoaviy qurolning roli yanada oshganda saf madaniyatining 
darajasi o‘ta yuqori bo‘lishi kerak. 
Saf  usullarining  bir  vaqtda  bajarilishi,  bunda-anik  va  uyg‘unlashgan  harakatlar  harbiy 
xizmatchilarning  ruhini  ko‘taradi,  o‘z  harakatlariga  ishonchli-likni  singdiradi,  ularda 
bajaruvchanlikni va xushyorlikni oshiradi. 
SHaxsiy  tarkibni  o‘rgatishga  mo‘ljallangan  yaxshi  saf  ta’limigina  zamonaviy  jangda 
harbiy xizmatchilarning muvaffaqiyatli harakatlanishi uchun yordam beradi. 
Saf  ta’limi  rejalashtirilgan  mashg‘ulotlarda  o‘tkaziladi  va  boshqa  barcha 
mashg‘ulotlarda hamda kundalik hayotda mukammallashtiriladi. 
Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, harbiy xizmatchilar-ning yuqori darajali saf ko‘nikmalari: 

---

— saf  tayyorgarligini  maqsadli  va  to‘g‘ri  reja-lashtirish,  barcha  mashg‘ulotlarni  aniq 
tashkillashti-rish va uslubiy to‘g‘ri o‘tkazish; 
— saf  nizomi  talablariga  qat’iy  mos  ravishda  usullarni  har  bir  harbiy  xizmatchi  ongli 
ravishda o‘rganishi   va keyinchalik mukammallashtirishi; 
—  saf  tayyorgarligi  bo‘yicha  o‘tkazilayotgan  yo‘rik-nomalarning,  yo‘riq-uslubiy, 
ko‘rgazmali  mashg‘ulotlar  va  rejadagi  mashg‘ulotlarning  ular  orasidagi  katta  uzilishlarsiz  
doimiyligi; 
—  saf  ta’limi  ko‘nikmalariga  barcha  mashg‘ulotlarda,  kundalik  hayotdagi 
saflanishlarda va harakatlarda mukammallashtirilib erishiladi. 
Saf ta’limida yuqori ko‘rsatkichlarga erishishda ofitserlar va serjantlarning shaxsiy saf 
ko‘nikmala-ri,  saf  usullarini  namunali  ko‘rsata  olish  va  qo‘l  os-tidagilarga  harakatlarni 
o‘rgatishda yuqori talabchan-likka rioya qilish katta ahamiyatga ega. 
O‘rgatuvchi  o‘z  ishini  mukammal  ravishda  bilishi,  harbiy  ishni  sevishi  kerak.  Saf 
mashg‘ulotlarini  yuqori  sifatda  o‘tkazishning  muhim  sharti  bo‘lib,  ofitserlar  va  serjantlarning 
uslubiy  mahoratlarini  uzluksiz  rivojlantirishi,  hamda  bu  hakda  barcha  dara-jadagi  katta 
boshliklarning  qayg‘urishi  xisoblanadi.  Qaerdaki  komandirlarning  saf  jihatdan  uslubiy 
tayyorgarligiga  kundalik  diqqat  qaratilayotgan  bo‘lsa,  o‘sha  erda  bo‘linmalarni  tayyorlashda 
yuqori  ko‘rsatkich-larga  erishish  uchun  mustahkam  poydevor  qo‘yiladi.  Mana  shuning  uchun 
komandirlar uslubiy usullarni va ta’lim usullarini doimo hamda astoydil rivojlan-tirishlari lozim. 
Saf  tayyorgarligi  amaliydir.  Bu  erda  har  bir  usul  ko‘p  martali  mashqlar  bilan  qayta 
ishlanadi,  bular  keyinchalik  ham  to‘xtamaydi,  to‘xtasa  uni  bajarishda  anikdik  va  nafislik 
yo‘qotiladi. 
Saf  tayyorgarligi  bo‘yicha  mashg‘ulotni,  odatga  ko‘ra,  seksiya  (ekipaj,  raschyot, 
guruh), vzvod tarkibida shu bo‘linmalar komandirlari rahbarligida o‘tkazish lozim. 
Faqat  yakka  tartibdagi  saf  tayyorgarligi  jarayoni-da  harbiy  xizmatchilar  yo‘l  qo‘ygan 
barcha xatolarni ko‘rish va ularni o‘z vaqtida to‘g‘rilash mumkin. Biroq ba’zi komandirlar buni 
esdan  chiqaradilar  va  bo‘lin-mani  ortidan  yurib  o‘rganishni  asos  qilib  oladilar.  Bunda  alohida 
harbiy xizmatchilarning yakka tartibda tayyorlanishidagi ko‘pgina ko‘zga ko‘rinmas kamchilik-
lari  odat  tusiga  kiradi  va  bo‘linmaning  o‘qish  jarayo-nini  sekinlashtiradi.  Saf  tayyorgarligi 
vazifalari-ni  muvaffaqiyatli  echishda  har  bir  harbiy  xizmatchi-ning  nafaqat  yuqori  darajadagi 
mutaxassis bo‘lishga intilishi, balki a’lo safchi bo‘lishi ham yordam beradi. 
Saf ko‘nikmalarini yaxshilash va harbiy xizmatchilarning batartibliligini kuchaytirishda 
bo‘linmalar va qismlarni harbiy marosimlarda qatnashishi katta rol o‘ynaydi. 
Qasamyod qabul qilish, Jangovar bayroqni chiqarib saflanish, qorovullar almashuvi va 
tarqatish, umumbatalon va brigada kechki  yo‘qlamalari, jangda halok  bo‘lgan askarlar qabriga 
gulchambarlar qo‘yish va boshqa harbiy marosimlar — askar ongiga ta’sir o‘t-kazuvchi muhim 
vositalardir. 
Komandirlarning  vazifasi  —  harbiy  xizmatchilarga  safga  va  harbiy  marosimlarga 
bo‘lgan ehtiromni singdirish. 
Yo‘riq-uslubiy  va  ko‘rgazmali  mashg‘ulotlarni,  yo‘riqlarni  o‘tkazish  va  saf  ta’limini 
targ‘ibot qi-lish hamda tarbiyalash, eng yaxshi safchi-uslubchilar-ning oldingi tajribalarini keng 
yoyish saf ta’limi-ning darajasi oshishiga katta ta’sir ko‘rsatadi.