O‘zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi


-o‘quv savol. Kuzatuv natijalari to‘g‘risida axborot berish



Download 4,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet143/256
Sana01.09.2021
Hajmi4,77 Mb.
#161663
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   256
Bog'liq
chaqiriqqa qadar boshlangich tajyorgarlikni tashkil etish va uni oqitish metodikasi (1)

3-o‘quv savol. Kuzatuv natijalari to‘g‘risida axborot berish
 Joyni  ko‘zdan  kechirish  yaqin  zonadan  boshlanadi.  Bunda  chapdan  o‘ngga  qarab 
kuzatiladi. YAkin zonani kuzatib bo‘lingach, shu tartibda qolgan zonalar kuzatiladi.  
Dushmanni   niqoblanishini      oshkora   qilib   qo‘yadigan   belgilarga  qarab    ilg‘ab  olish 
mumkin. Bunga zanjir va g‘ildirak izlari, so‘qmoqlar,  bosilgan barg va maysalar, tutunlar misol 
bo‘la  oladi.  Nishonlarni  mo‘ljal  larga  nisbatan  holatini  kuzatuvchi  ko‘zchama  qilib  yoki  optik 
uskunalar  yordamida  aniqlaydi.  Talabalar  mashg‘ulot    rahbari    yordamida    nishonni   
aniqlashgach,    zudlik  bilan  komandirga  doklad  qilinishini,  karta  yoki  sxemaga  belgilanishi  va 
kuzatish  jurnaliga    qayd  etilishi      shartligini    bilishlari  kerak.  Talabalarga  doklad  qilish  va 
kuzatish natijalarini  qayd etish jurnalidagi    shaklini daftarlariga yozib olishlari tavsiya etiladi. 
Kuzatuvni  osonlashtirish  va  kuzatilayotgan  joyni  yaxshilab  ko‘rish  uchun  kuzatuvchi 
o‘zi kuzatayotgan sektorni, uzoqligi bo‘yicha uchta kuzatuv sohasiga ajratadi: 
yaqin, qurollanmagan ko‘z bilan ko‘ra oladigan soha – 400 metr uzoqlikda; 
o‘rta soha –  800 metr uzoqlikda; 
uzoq soxa - ko‘rinish imkoniyatiga qadar. 
Sohalar  chegarasi  yaxshi  ko‘rinadigan  mo‘ljallar  yoki  mahalliy  predmetlar  bo‘yicha 
ajratiladi.  
 


 
Rasm. Kuzatish sektorida joylikni o‘rganish. 
 
Kuzatuvga kirishganda, oldin butun joyga ko‘z yugurtirib chiqiladi (hujum vaqtida o‘zi 
turgan tomondan dushman tomonga, mudofaada – dushman tomondan o‘zi tomonga). 
Kuzatish  yaqin  masofadan  boshlanadi  va  o‘ngdan  chapga  shartli  belgilangan 
marralarda,  ketma  –  ket  joy  va  mahalliy  predmetlarni  kuzatish  bilan  boradi.  Joyning  ogoh 
qismlari tezroq, yopiq qismlari diqqat bilan ko‘riladi. 
 
 
Rasm. Ko‘rinib turgan jism (nishonlar) ga qarab masofani aniqlash. 
 
Barcha ko‘rgan narsalari haqida kuzatuvchi komandirga axborot beradi, shu bilan birga 
u kuzatishni to‘xtatmaydi. 
Axborotda kuzatuvchi orientir – mo‘ljal o‘zidan necha metr uzoqlikda (o‘ngda, chapda, 
uzoq, yaqin – barchasi metrlar hisobida) ekani, nima ko‘zga tashlanganini ko‘rsatadi. 
Masalan,  2  –  orientir  chapga  50,  yaqin  100,  sariq  butani  yonida  raqibning  kuzatuv 
punkti. 
Ayniqsa  tunda  kuzatuv  olib  borish  qiyin.  SHuni  yodda  tutish  kerakki,  tunda  ko‘rish 
yuqoridan past tomonga yomonroq, pastdan yuqorini kuzatish esa tunda yaxshi ko‘rinadi


Orientir  sifatida  konturlari  aniq  predmetlar  tanlanadi,  ular  joyda  aniq  chizgiga  ega 
bo‘ladi. 
Tunda kuzatish tungi ko‘rish asbobi yoki qurollanmagan ko‘z bilan olib boriladi. 
Tunda  kuzatish  vaqtida,  ko‘z  og‘rib,  xiralashmasligi  uchun,  yaltiroq  predmetlar  va 
yorug‘lik manbaalariga qarash kerak emas. Agar tunda ko‘rish juda qiyin yoki umuman mumkin 
bo‘lmasa,  razvedka  eshitish  orqali  olib  boriladi.  Bunda  shuni  esda  tutish  kerakki,  eshitishga 
harorat,  havo  namligi,  shamol,  joy  relefi,  o‘simliklar  qoplami,  mahalliy  predmetlar  ta’sir 
ko‘rsatadi. 
Havo bo‘lutli  bo‘lganda,  ayniqsa  yomg‘irdan so‘ng  eshitish  kuchayadi,  quyoshli ochiq 
kunda esa, eshitish pasayadi. 
Tunda va erta tongda eshitish kunduziga nisbatan yaxshiroq; qishda esa yozga nisbatan 
yaxshiroq  eshitiladi.  Agar  tovush  to‘lqinlari  suvli  yuza  ustidan  o‘tsa  ham eshitish  yaxshilanadi. 
SHamol  esa  tovush  to‘lqinlarini  yoki  tezlashtiradi  yoki  sekinlashtiradi.  Agar  shamol  tovush 
manbai tomonidan kuzatuvchi tomonga essa, eshitish yaxshilanadi. 
Tog‘  sharoitida  qo‘shinlarning  harakati  va  mudofaa  ishlaridan  hosil  bo‘lgan  tovushlar 
ancha masofaga eshitilib turadi, chunki tovush to‘lqinlari tog‘lar yuzasiga tegib qaytadi va yana 
uzoq tarqaladi. 
o‘simliklar  va  mahalliy  predmetlar  harakat  tovushlarini  pasaytiradi  va  yo‘nalishini 
o‘zgartiradi. 
Eshitish joyini tanlayotganida, tovush qaytadigan joy bo‘lmasligiga e’tibor berish kerak, 
ya’ni  balandroq  erlarda,  to‘siqlardan  uzoqda  va  dushman  o‘tayotganda  shovqin  hosil  qiladigan 
sohaga  nisbatan  ko‘p  shamol  esadigan  joy  bo‘lishi  kerak.  SHamoldan  shovqin  chiqarayotgan 
daraxtlar tagida joylashish mumkin emas. 

Download 4,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   256




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish