O’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi maktabgacha ta’lim boshqarmasi o’rta chirchiq pedagogika kolleji

2-ilova
Yangi o’quv materialining slaydli taqdimoti.
1. Umumiy ekologiya haqida tushuncha.

Bugungi kunda ekologiya fani tushunchasi har bir kishining ongiga singib bormoqda. Deyarli har kuni gazeta sahifalarida, radio va oynaijahon ko'rsatuvlarida hozirgi sharoitdagi ekologik muammolar hamda ularni hal etish borasida olib borilayolgan sa'y-harakatlar haqida ma'lumotlar beriladi. Ekologiya tushunchasini fanga birinchi bo'lib 1866-yilda nemis biologi E.Gekkel tomonidan kiritilgan. Ekologiya tushunchasi yunoncha so'z bo'lib, «eko» — uy, yashash joyi, makon, maskan, «logos» — fan degan ma'noni bildiradi. Ya’ni o’z uyimizni avaylaymiz, asraymiz. O'rganish deganda, albatta, undagi barcha tirik organizmlar va jarayonlarni o'rganish, ya'ni ushbu uyni yoki maskanni hayot uchun yaroqli holda saqlash kabi masalalar tushunilishi kerak.



Tabiat biz o’zimiz tasavvur etgandan ko’ra murakkabroqdir. Ekologiyaning asosiy qonunini quyidagicha ifodalash mumkin:
Tabiatda inson nimaiki ish qilmasin ularning barchasi unda ko’pincha oldindan bilib bo’lmaydigan u yoki bu oqibatlarni keltirib chiqaradi.



Ekologiya tirik jonzotlarning yashash sharoiti va ularning o'zlari yashab turgan muhit bilan o’zaro murakkab munosabatlari va shu asosda tug'ilgan qonuniyatlarni o 'rganadi.




Ma’lumki so’ngi yillarda “Ekologiya” so’zi juda ommaviylashib ketdi. Ko’pincha atrof-muhitning nomaqbul holati haqida gapirganda bu so’z tez-tez tilga olinadi. Ba’zan bu atama “Jamiyat”, “Oila”, “Inson”, “Salomatlik” kabi so’zlar bilan birgalikda ishlatiladi.
Insoniyat o’z taraqqiyotining ilk bosqichlarida tabiatga bo’ysunadi va faoliyat ko’rsatadi. Tabiat bilan uzluksiz munosabatda bo’ladi va muammolar keltirib chiqaradi. Bu muammolar ekologik muammolar bo’lib hisoblanadi.


2 Savol. Ekologiya fanining asoschilari va ta’lim tarbiyada tutgan o’rni.

1921 -yilda amerikalik olimlar Bortes va Park tomonidan inson ekologiyasi degan yangi fan kiritildi. Inson ekologiyasini o'rganish natijasida ijtimoiy ekologiya vujudga keladi. Unga birinchi bo'lib Raderik Mak Kenzil ta'rif bergan.
Ijtimoiy ekologiya ijtomoiy fanlarda biri hisoblanib, uningmaqsadi inson bilan atrof-muhit o’rtasidagixususiy bog’lanishlarni o’rganishdan iborat.
Tabiat biz o’zimiz tasavvur etgandan ko’ra murakkabroqdir. Ekologiyaning asosiy qonunini quyidagicha ifodalash mumkin:
Tabiatda inson nimaiki ish qilmasin ularning barchasi unda ko’pincha oldindan bilib bo’lmaydigan u yoki bu oqibatlarni keltirib chiqaradi.