O’zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi o‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi

Xulosa o‘rnida: 
agarda men berilgan shart sharoitda choynak bo‘lsam. 
Piyola bo‘lsam xohlagan narsani ko‘ysa bo‘ladi keyin choynak yoki piyolaga 
o‘xshab turish harakat kilinadi. Bu so‘z aktyorlikda sehrli so‘z hisoblanadi. 
Stanislavkiy sistemasidagi sehrli gap sahnaga chiqishdan oldin aktyor o‘ziga shu 
savolni beradi u qanday rol o‘ynayotgan bo‘lsa o‘shanga aylanib olishi shart 
shunda ijrosi haqiqiy chiqadi. 
AKTYORNING O‘Z USTIDA ISHLASHI 
Aktyor, biz bilganimizdek, o‘zini tutishi, sahnadagi xatti-harakatlari 
yordamida o‘zi yaratgan obrazni ifodalaydi. Integral sahna imidjini yaratish uchun 
aktyor tomonidan inson xatti-harakatlarining takrorlanishi sahna o‘yinining 
mohiyatini tashkil etadi. Odamlar har doim xohlagan narsani olishga harakat 
qilishadi. Yorqin va baquvvat odamlar o'zlarining xohish-istaklarini yorqin va 
baquvvat tarzda bajarishga intilishadi, bu juda ko'p kuch va his-tuyg'ularga 
sarmoya kiritadi. Ammo aktyor o'zini to'liq tushunishi va organik ko'rinishga ega 
bo'lgan yorqin va dinamik xatti-harakatlarni namoyish qilishi, o'z rolini tahlil qila 
olishi uchun o'z ixtiyorida bo'lgan vositaga ega bo'lishi kerak. 
Aktyor o'zi yaratayotgan obrazning harakterini asosiy ehtiyojini, intilishini 
yoki maqsadini aniq bilishi kerakligini anglamog`i lozim. Keyin aktyor bu 
maqsadga olib kelishi mumkin bo'lgan yo‘lni ya`niki ichki og'riqni topishi kerak. 
Har qanday maqsadga erishish uchun qat'iyat bilan etarli darajada kuchli bo'lishi 

---

32
kerakligi, agarda his-tuyg'ular etarlicha kuchli bo'lmasa, ular aktyorga g'alaba 
qozonish uchun yordam bera olmasligini tajribalar mobaynida tushinib yetdik. 
Xatti-harakat aktyorning birdan bir ishonchli quroli hisoblanadi. U maqsadga 
olib boruvchi yagona yo‘ldir. Pyesa bo‘yicha har bir qahramonning o‘z oldiga 
qo‘ygan oliy maqsadi bo‘lib, u shu maqsadga erishish uchun harakat qiladi. 
K.S.Stanislavskiy bu harakatni «yetakchi xatti- harakat» deb ataydi. Yetakchi xatti-
harakat esa oliy maqsad sari olib boradi. 
Har bir ijodkorning (dramaturg, rejissyor, aktyor) o‘z asarlar g‘oyasini 
insonlar ongiga singdirishdan ko‘zlagan muddaosi bo‘ladi. Buni K.S.Stanislavskiy 
«Sverx-sverxzadacha», ya’ni «Oliy-oliy maqsad» iborasi bilan ataydi. Aniqroq 
tarjima qilinsa bu atamani o‘zbek tilida