O’zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati chirchiq-2020 yil

Bevosita musobaqa bosqichi eshkak eshuvchilarni tizimli ravishda musobaqalarda qatnashishi, trenirovka yuklamalari jadalligida tezkorlik ishi hajmining sezilarli darajada oshishi bilan xarakterlanadi. Musobaqadan 5-7 kun oldin va musobaqadan keyin 2-3 kun ichida yuklamalar kamaytiriladi. Musobaqadan oldin ish hajmi 30-40% gacha, musobaqadan keyin ish hajmi va jadalligi 40-60% gacha kamayadi.
Bevosita musobaqa bosqichida umumiy jismoniy tayyorgarlik vositasi jismoniy sifatlarni, ayniqsa, kuchni rivojlanish darajasini qo’llab-quvvatlash va faol dam olish uchun foydalaniladi. Yuklamalarni rejalashtirish kichik va katta sikl bo’yicha amalga oshiriladi.
Kichik trenirovka sikli bitta, kamdan-kam hollarda ikkita bevosita oldingi musobaqani o’z ichiga oladi. Katta trenirovka sikli musobaqadan-musobaqagacha davom etadi.
Musobaqaga bevosita tayyorgarlik davrida sport trenirovkasi musobaqaviy mikrosiklni takrorlaydi. Trenirovka ishining sutkalik rejimi va sportchining dam olishi musobaqa kuni rejimiga mos bo’lishi shart.
Musobaqa kuniga mos keluvchi trenirovkalar musobaqa dasturiga muvofiq, aynan shu soatda o’tkazilishi zarur. Mikrosikllar takrorlanishini shunday rejalashtirilishi kerakki, musobaqada qatnashish kuni siklning mos kuniga to’g’ri kelishi kerak. Bu eshkak eshuvchilar musobaqa kunida ish qobiliyatni maksimal yuzaga chiqarishga imkon beradi.
Haftalik trenirovka sikli mashg’ulotida yuklama hajmi va u yoki bu jismoniy sifatni rivojlantirishga yo’nalganligini hisobga olish kerak. Maksimal yuklama bilan mashg’ulotlarni dam olish kunlari arafasida o’tkazish tavsiya qilinadi. Dam olish kunidan keyin haftalik sikl boshidagi trenirovkalarda kam yoki o’rtacha yuklamalardan foydalaniladi, keyinchalik ular oshirib boriladi.
Haftalik trenirovka siklida ayrim mashg’ulotlar shug’ullanganlikni oshirishga qaratilsa boshqalari uni yetkazilgan darajada ushlab turishga, yana biri esa faol dam olishga yo’naltiriladi. Yuklamaning bunday to’lqinsimon taqsimlanishi sportchiga katta hajmli ishni bajarishga imkon beradi.
14-jadval