O‘zbеkiston rеspublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti nukus filiali

Semantik - stilistik me'yor. Tildagi har bir so'z bir yoki bir necha ma’noda ishlatiladi.

Tilda so'zning bosh ko'chma ma’nolari leksik ma'no sifatida narsa va hodisalarni atashga xizmat qiladi. So'zning leksik ma'nosini bilish va uni to'g'ri qo'llash til savodxonligini asosini tashkil qiladi. Ammo nutq jarayonida so'zning faqat leksik ma'nosigina nazarda tutilmaydi: so'zlovchi o'zi aytgandek, tilga olayotgan narsa hodisalarga o'z munosabatini ham bildiradi. So'zlar nutq jarayonida leksik ma'nodan tashqari, so'zlovchining atalayotgan narsa-hodisalarga ijobiy yoki salbiy munosabatini ifodalovchi qo'shimcha ma'noga - uslubiy bo yoqqa ham ega bo'ladi. Uslubiy buyoq leksik ma'noga tayangan holda uni yanada boyitadi, badiiy, obrazli so'zga aylantiradi.

Adabiy tilning stilistik me'yori til birliklarining nutqda sharoit, ko‘zda tutilgan maqsaddan kelib chiqib eng ma'qulini qo'llash zaruratidan paydo bo'ladi.

Lekin hozirgi o'zbek adabiy tilining og'zaki va yozma nutqida uslubiy kamchiliklar ham yuz bermoqda. Ular quyidagi holatlarda ko'zga tashlanadi:
1) nutqning bir xil ohangligiga, bir xil qolipga egaligi, so'z kambag'alligi;
2) jumlani to'g'ri tuza bilmaslik; 3) shevalarga xos xususiyatlami qo'llash;
4) nutqning tashqi tomoniga e'tibor berib, uzun murakkab jumlalar tuzish; 5) ayrim sozlami noo'rin va ma'nolarini buzib ishlatish.

Xullas, o'zbek tilining qanchalik me'yorga keltirganligi va unga qanchalik amal qilinishi umummilliy o'zbek nutqiy madaniyatining taraqqiyot darajisini belgilovchi omillaridan biridir.