O’zbekisтon respublikasi хalq тa’limi vazirligi

Dastur kodini umumiy ko`rinishga keltiramiz:

program fiz2;

var

nat,g,r,t,pi:real;

begin

write('g='); read(g);

write('r='); read(r);

write('t='); read(t);

pi:=3.14;

nat:=exp(1/3*ln((g*r*r*t*t)/(4*pi*pi)));

write('nat=',nat);

end.

3 - masala. Massasi 12 t bo`lgan yo`ldosh Yer atrofida aylanaviy orbita bo`ylab aylanmoqda. Uning kinetik energiyasi 54 GJ. Yo`ldosh qanday tezlik bilan qanday balandlikda aylanmoqda?

Berilgan: m = 12 t = 12·10³ kg , E_k = 54·10⁹ J.

Topish kerak: v - ? h - ?

Yechish: a) Yo`ldoshning kinetic energiyasi bundan

(1)

b) Yo`ldosh aylanaviy orbita bo`ylab harakatlanayotganda markazga intilma kuch vagravitasion kuch teng bo`ladi ya`ni

(2)

bunda R – Yer radiusi, h – Yer sirtidan yo`ldoshning uzoqligi; M – Yer massasi. (2) ni quyidagicha yoza olamiz:

(3)

Erkin tushish tezlanishining Yer sirtiga bevosita yaqin nuqtalaridagi qiymati dan foydalanib (3) ni quyidagicha shaklga keltiramiz:

(4)

(1) va (4) ni taqqoslab quyidagi tenglikni yozamiz:

Bundan

yoki (5)

Hisoblaymiz: ;

m

Javob: Yo`ldosh m balandlikdan tezlik bilan uchmoqda. [10].