Оzbekiston respublikаsi хаlq tа’limi vаzirligi respublikа tа’lim mаrkаzi

---

 
ОZBEKISTON RESPUBLIKАSI ХАLQ TА’LIMI 
VАZIRLIGI 
 
RESPUBLIKА TА’LIM MАRKАZI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2021-2022-OʻQUV YILIDА UMUMIY OʻRTА TА’LIM 
MАKTАBLАRINING 9-SINF OʻQUVCHILАRI UCHUN YAKUNIY 
DAVLAT ATTESTATSIYASI OʻTKAZISH BOʻYICHA OʻZBEK TILI 
FАNIDАN METODIK TAVSIYA VA MАTЕRIАLLАR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Toshkent-2022

---

Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarining 9-sinf oʻquvchilarini yakuniy davlat 
attestatsiyasi o‘tkazish bo‘yicha metodik tavsiya va materiallarni tijoriy maqsadda 
kоʻpaytirib tarqatish ta’qiqlanadi. 
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari metodbirlashmalari bosqichli nazorat 
imtihoni materiallariga 15-20% gacha оʻzgartirishlar kiritishi mumkin. 
 
 
Tuzuvchi: 
D. Xidoyatova - Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universitetining pedagogika bo‘yicha falsafa doktori, dotsent.
 
Taqrizchi: 
M.Yusupova -Toshkent shahar M.Ulug‘bek tumanidagi PMTIDUM oʻzbek tili 
fani oʻqituvchisi. 
F.Rahmatova -Toshkent shahar M.Ulug‘bek tumanidagi PMTIDUM oʻzbek tili 
fani oʻqituvchisi. 

---

OʻZBEK TILI 
9-SINF 
 
Ta’lim boshqa tillarda olib boriladigan maktablarning 9-sinf oʻquvchilari 
oʻzbek tilida oʻz fikrini ogʻzaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila 
olishi, oʻzaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilgan holda oʻz 
pozitsiyasini himoya qilishi, jamoaviy hamkorlikda ishlay olishi, mavjud axborot 
manbalaridan foydalana olishi; ish qogʻozlari bilan ishlay olishi; badiiy va san‘at 
asarlarini tushunib, ulardan ta‘sirlana olishi; milliy va umuminsoniy qadriyatlarga 
hurmat bilan munosabatda boʻlishi; oʻrganilgan grammatik bilimlarga tayangan 
holda oʻzbek tilidagi mustaqil va yordamchi soʻz turkumlari, grammatik 
vositalarning soʻzlarga qoʻshilishi bilan bogʻliq imlo qoidalarini bilish va amal 
qilishi; soʻzlarni oʻzaro bogʻlash vositalari, soʻz birikmasi, gap va gap boʻlaklari 
haqida ma’lumotga ega boʻlishi; oʻzbek xalq ogʻzaki ijodi namunalaridan: tez 
aytish, topishmoq, maqol, masal, rivoyatlarni, oʻrganilgan mavzu boʻyicha oʻzbek 
adabiyoti namunalaridan berilgan parchalarni oʻqib, soʻzlab berishi, she‘rlarni 
ifodali oʻqishi va yoddan aytishi; oʻzbek xalqining tarixiy, madaniy hayotiga oid 
lavhalarni, oʻzbek allomalari, olimlari, madaniyat ravnaqiga hissa qoʻshgan 
insonlar haqida ma’lumotga ega boʻlishi; oʻzbek tilidagi muomala odobi, murojaat 
shakllarini, shuningdek, oʻzbek tilida xabarlar, xatlar yozish qoidalarini amalda 
qoʻllay olishi kerak boʻladi. Shunga koʻra, oʻzbek tili fanidan imtihon materiallari 
davlat ta’lim standarti va oʻquv dasturida belgilangan materiallar asosida 
tayyorlandi. Imtihon biletlari 3 ta savoldan iborat boʻlib, 1-savol 9-sinf darsligida 
berilgan nutqiy mavzular boʻyicha tuzilgan. Oʻquvchi matnni oʻqib mazmunini 
soʻzlab berishi hamda matn yuzasidan berilgan savollarga javob berishi, savol 
tuzishi lozim. Oʻqituvchi darslikda adabiy oʻqish uchun tavsiya etilgan matnlar, 
she’rlar, mustaqil tanlangan matnlardan parchalarni oldindan tayyorlab qoʻyadi. 
Oʻquvchi matnni oʻzi bilgan qoʻshimcha maֹ’lumotlar bilan toʻldirishi ham 
mumkin. 2-savol grammatik topshiriq boʻlib, bunda oʻquvchi oʻrganilgan leksik va 
grammatik materiallar asosida berilgan topshiriqni bajaradi. Ya’ni nuqtalar oʻrnini 
kerakli qoʻshimchalar, soʻzlar bilan toʻldirishi; soʻzlarni boʻgʻinlarga ajratishi, 
berilgan matndagi tushirib qoldirilgan tinish belgilarini oʻrinli qoʻllashi, soʻzlarni 
oʻz oʻrnida qoʻllab gaplar hosil qilishi talab etiladi. 3-savol erkin mavzuda suhbat 
tarzida boʻlib, savollar oʻquvchilarning kundalik hayotida zarur boʻlgan soʻzlashuv 
mavzulari boʻyicha tuzilgan. Oʻquvchi berilgan savollar asosida oʻz fikrini 
bogʻlanishli bayon etadi yoki she’rni yoddan ifodali aytib, mazmunini qisqacha 
izohlaydi. Jumladan, Ustozingizga ta’rif bering, qanday kitoblarni oʻqishni yaxshi 
koʻrasiz?, Oʻzbekistonning mashhur sportchilaridan kimlarni bilasiz?, tejamkorlik 
deganda nimani tushunasiz? kabi mavzular orqali oʻquvchi ustoziga, kitob 
oʻqishga, sportga va h.k. boʻlgan munosabati va kelgusi rejalari haqidagi fikrlari 
bilan oʻrtoqlashishi mumkin. Oʻquvchilarga topshiriqlar boʻyicha tayyorlanish 
uchun 15-20 daqiqa vaqt beriladi.