O’zbekiston Respublikasi Farg’ona Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti

Okean suvinin turi tarkibidagi moddalar nisbati Dunyo okeanining hamma qismida deyarli bir xildir.
Tabiatdagi barcha suvlarning asl manbai mantiyadagi moddalardir. Suv mantiyadan tashqari platnetalararo bo`shliqdan ham keladi. Taxminiy hisoblaming ko`rsatishicha, Yerga bir kecha - kunduzda 15000 tonna meteorit moddalar tushadi va ularning o`rta hisob bilan 0,5% ga yaqini suvdan iborat. Binobarin, Yer yuzasidan sutkasiga 77 m suv oladi. Butun geologik yeralar mobaynida ya`ni 3,5 mlrd yilda, Yerga fazodan 90 km ya`ni Ladoga ko`li suviga taxminan 100 baravar ko`p suv kelgan.
Taxminiy hisoblarga asoslanib, butun yer shari yuzasiga magmadan yilga 4 km ga yaqin suv ajralib chiqadi, deyish mumkin. Yeming chuqur qismidagi suv yuqori bosim ostida bo`lganidan bug`lanib keta olmaydi va tarkibida xlor- natriy hamda kaltsiy bo`lgan namokobdan iborat.
Endogen suvlar yer betiga ko`tarilgach, ularga geografik qobiqdagi tirik mineralizatsiyasi o`zgaradi. Dunyo okeanidagi suv endogen va biogen yo`l bilan paydo bo`lgan. Eng chuqurdagi suv juda shur bo`lsa, muzliklar suvi chuchuk bo`ladi. Shu bilan birga dengizdagi tuzlarni daryolar keltirgan degan gipoteza ham bor. Daryolar quruqlikning muttasil ravishda har xil tuzlarni keltirib, ularni dengizlar tagida juda ko`plab to`playdi. Daryolarning ham malum bir roli bor ekan, lekin daryolarda xlorid 5,2 % , karbonat kaltsiy 6% ga yetadi. Dengizdagi tuzlaming qayerdan kelib chiqishi, aniqrog`i ularning ikki xil yo`l bilan paydo boiganligi, ya`ni mantiyaning ajralib chiqqanligi va materik suvlardan vodorodga kelganligi haqidagi gipotezalarga to`g`ri baho berish uchun okean bilan qumqlik, suv bilan tirik organizmlar o`rtasidagi tuz almashinuvini hisobga olish zarur.
Daryo suvlari bilan dengiz suvlarining tarkibi bir - biridan farq qilishiga sabab shuki, okeandagi organizmlarning skleti va chig`anoqlari ko`pdan - ko`p birikmalardan, shu jumladan tuzlardan vujudga keladi.
Bu moddalarning bir qismi hayvonlar va o`simliklar nobud bo`lganda suv tagiga cho`kib, ularning aylanma harakati tugaydi. Organizmlarning skelet va chig`anoqlari tarkib topishi uchun doimiy ravishda juda ko`p kaltsiy va kremniy sarf bo`ladi, ba`zi tirik organizmlar suvdan yod, mis, rux, vanadiy va boshqa xil elementlarni ajrata oladi.