O`zbekiston respublikasi davlat soliq qo`mitasi soliq akademiyasi m. I. Kutbitdinova «institutsional iqtisodiyot»

joylardagi davlat hokimiyat organlari bilan munosabatlar bo‘ladimi,
tayyorlov, ta’minot va xizmat ko‘rsatadigan tashkilotlar bilan hamkorlik
qilish bo‘ladimi, shuningdek, sudlarda ishlarni ko‘rib chiqish bo‘ladimi –
hamma yerda fermerlarning huquqi va qonuniy manfaatlarini himoya
qilishdan iboratdir.
Bir so‘z bilan aytganda, fermerlar kengashlari fermerlik harakatining
o‘zagi, yo‘naltiruvchi kuchi bo‘lishi, uni qishloqni rivojlantirish va shu
asnoda qishloq aholisi farovonligini oshirishda mas’uliyatni o‘z zimmasiga
olishga qodir qudratli ijtimoiy-siyosiy kuchga aylantirishi lozim.
*
Xulosa
Demak, shartnoma muayyan bitimlarni amalga oshirishning institutsional
doiralarini o`zida namoyon etadi. Har qanday institut singari, shartnoma nafaqat
o`zaro hamkorlikni chegaralaydi, balki uning uchun zamin yaratadi, bu hol ayniqsa
bitimlarni tuzish va amalga oshirish lahzalarining vaqt bo`yicha mos kelmasligida
yaqqol namoyon bo`ladi. Bunday turdagi bitimlar ular ishtirokchilarining
maqsadlariga bog`liq bo`lmagan holatlarning paydo bo`lishi xatari bilan bog`liq.
Insonlar xatarni qabul qilish darajasi bo`yicha farq qiladi, bu esa ikki turdagi
shartnomalarning – xatarga betaraf bo`lgan sheriklar o`rtasidagi munosabatlarni
tartibga soluvchi sotish to`g`risidagi shartnoma hamda xatarga betaraf bo`lgan va
xatarga qarshi insonlarga o`zaro hamkorlik qilish imkonini beruvchi yollash
to`g`risidagi shartnomaning mavjud bo`lishini izohlaydi.
Tashkilot miniatyuradagi buyruqbozlik iqtisodiyotini o`zida namoyon etadi.
Tashkilot ichki o`sishining cheklanishlari aynan shu bilan bog`liq: tashkilot
ko`lamlarining kengayishi monitoring va opportunizmni oldini olish
xarajatlarining oshishiga olib keladi. Institut (bozor) bilan tashkilot (firma)
o`rtasidagi eng aniq chegara quyidagi ko`rsatkichlar darajasini baholash yordamida
aniqlanadi: aktivlarning o`ziga xosligi, noaniqlik, bitim tomonlarining xatarga
*
I.A.Karimov. Bosh maqsadimiz – keng ko`lamli islohotlar va modernizatsiya yo`lini qat’iyat bilan
davom ettirish: Ўzbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2012 yilda mamlakatimizni
ijtimoiy iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2013 yilga mo`ljallangan iqtisodiy dasturning eng
muhim ustuvor yo`nalishlariga baғishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. Xalq so`zi
gazetasi 2013 yil 19 yanvar, 13-son.

---

73
moyilligi, bitimning murakkabligi, shuningdek qonundan foydalanish narxi bilan
xufyonalik narxining o`zaro nisbati.