O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi

Hayo ko‘zdan bilinur

Hayotiy tajribalar va olimlarning xulosalari shundan dalolat bermoqdaki, odamzod dunyoga kelib neki topgan bo‘lsa, hayo va ibo tufayli, neki yo‘qotgan bo‘lsa, hayosizlik va ibosizlik tufaylidir. Bu tuyg‘u inson deb atalmish eng sirli mo‘jizani hayvonot dunyosidan farqlaydigan, tabiat va jamiyat muvozanatini saqlab turadigan eng nozik, eng ilohiy tuyg‘udir.

Yaratganga beadad shukrlar bo‘lsinki, u o‘zi suygan bandalarning qalbida mudrab yotgan halol va haromning, ibo bilan hayosizlikning farqiga borish tuyg‘usini qaytadan uyg‘otmoqda.

Bizga sadoqatlik do‘st, iboli suhbatdosh tanlashda odamlarning so‘zidan ham ko‘ra, ularning ko‘zlari ko‘proq yordam beradi. Ulug‘lar yuziga har qanday holda ham tik boqmaslik bizga ota-bobolarimizdan qolgan tabarruk merosdir. Jumladan, payg‘ambarlarimizdan hikoya qilingan kitoblardan birida bu haqda quyidagi rivoyat ibratli bitilgan: «Payg‘ambarimiz Ibrohim Halililloh tush ko‘rdilar. Tushlarida vahiy kelib, qurbon kerak, dedi. Ibrohim yuz tuya qurbonlik qildi. Parvardigor: — Bir dilga ikki suyaklik sig‘mas: yo Ismoilni (Ibrohimning o‘g‘li) yoki meni degil, — dedilar. Halil o‘g‘lini qurbonlik qilishga rozilik berdi. U o‘g‘lini yuvintirib, kiyintirib safarga olib chiqib, qurbon qilishga taraddudlandi. Shunda shayton Ismoilga:

— Otang sening joningni olishga olib ketyapti. Sen qochib, ket, — dedi.

Ismoil shaytonning so‘ziga kirmadi, aksincha, otasining qurboni bo‘lishga rozilik berdi va otasiga quyidagi iltimoslarini bildirdi:

1. Qo‘limni bog‘lab qo‘yingki, qizg‘ish qonim sizga sachrab osiy bo‘lmayin.

2. Qonli to‘nimni onamga elting. Toki menga to‘ymagan onam duo qilib tursinlar. Bergan oq sutlariga rozi bo‘lsinlar.

3. Boshimni kesar holatda yuzimni yerga qaratib qo‘yingki, Sizga bog‘araz nigoh bilan boqib qo‘ymayin.

Ota-o‘g‘il yig‘ladilar. Ota o‘g‘il aytganlarini bajardi. Ibrohim o‘tkir pichoq uchini Ismoilning bo‘g‘ziga tiradi. Pichoq o‘tmadi. Halil pichoqni qattiq toshga urdi. Tosh kesildi... Shu payt hazrat Jabroil bir katta qo‘chqor keltirdi va Ismoilga tahsin aytib, shu qo‘chqorni qurbonlik qilishni buyurdi...» Qarang, hatto qurbon qilmoqchi bo‘lgan chog‘ida ham ota ra’yiga qarshi bormaslik, jumladan, unga g‘araz nigoh bilan boqib qo‘yishdan qo‘rqishlik tuyg‘usi Ismoilni banogoh o‘limdan qutqarib qoldi. Aksincha, bo’lganida esa uning o‘limi muqarrar edi. Ma’lum bo‘lishicha, ota-ona va ustozlar yuziga har qanday sharoitda ham tik boqmaslik nafaqat o‘zbeklar, balki butun musulmonlar uchun xos ekan.