O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kafedra: Axborot texnologiyalar Fan: Ma’lumotlar bazasi mustaqil ishi №18

TAQQOSLASH	DDL
DML
Asosiy	DDL ma'lumotlar bazasi  sxemasini yaratish uchun  ishlatiladi	DML ma'lumotlar  bazasini to'ldirish va  boshqarish uchun  ishlatiladi
To'liq shakl	Ma'lumotlarni aniqlash tili	Ma'lumotlarni  manipulyatsiya qilish tili
Tasnifi	DDL boshqa  tasniflanmagan	DML protsessual va  protsessual bo'lmagan DML sifatida tasniflanadi.
Buyruqlar	CREATE, ALTER,  DROP, TRUNCATE,  COMMENT va  RENAME,	SELECT, INSERT,  UPNATE, DELETE,  MERGE, CALL, va  hokazo.

DDL ning ba'zi buyruqlarini muhokama qilaylik: 

 CREATE buyrug'i yangi ma'lumotlar bazasini yoki jadvalini yaratish uchun 

ishlatiladi. 
 ALTER buyrug'i Jadval tarkibini o'zgartirish uchun ishlatiladi. 
 DROP ma'lumotlar bazasidagi yoki jadvaldagi ba'zi tarkiblarni o'chirish uchun 

ishlatiladi. 

 TRUNCATE jadvaldagi barcha tarkibni o'chirish uchun ishlatiladi. 
 RENAME ma'lumotlar bazasidagi tarkibni qayta nomlash uchun ishlatiladi. 

DDL faqat Jadvalning ustunlarini (atributlarini) belgilashini payqash mumkin. 

Boshqa dasturlash tillari singari, DDL ham buyruqni qabul qiladi va ma'lumotlar 

lug'atida (metama'lumotlar) saqlanadigan natijalarni beradi. 

DML-da ishlatiladigan buyruqlar quyidagicha: 

 Jadvaldan ma'lumotlarni olish uchun ishlatiladigan SELECT . 

 INSERT jadvaldagi ma'lumotlarni surish uchun ishlatilgan. 
 Jadvaldagi ma'lumotlarni isloh qilish uchun UPDATE ishlatilgan. 
 DELETE ma'lumotlar jadvalidan o'chirish uchun ishlatiladi. 

DDL va DML o'rtasidagi asosiy farqlar
 1.  DDL va DML o'rtasidagi asosiy farq shundan iboratki, DDL (Ma'lumotlarni 

aniqlash tili) sxemasini yoki ma'lumotlar bazasining tuzilishini aniqlash uchun 

ishlatiladi, ya'ni u jadval (Relation) yaratishda va DML (Data Manipulation 

Language) kirish uchun ishlatiladi. , yoki DDL tomonidan yaratilgan sxema yoki 

Jadvalni o'zgartiring 
2.  DML ikki xil protsessual va deklarativ DML-larda tasniflanadi, DDL esa 

bundan keyin tasniflanmaydi. 

3.  CREATE, ALTER, DROP, TRUNCATE, COMMENT va RENAME va 

boshqalar DDL buyruqlaridir. Boshqa tomondan, SELECT, INSERT, 

UPDATE, DELETE, MERGE, CALL va boshqalar DML buyruqlaridir. 


Xulosa: 

1. DML - bu ma'lumotlar bazasida ma'lumotlarni boshqarish uchun 

kompyuter dasturlari tomonidan ishlatiladigan kompyuter tillarini 

guruhlash; DDL bu ma'lumotlar tuzilishini aniqlash uchun maxsus 

ishlatiladigan kompyuter tili. 

 

2. DML-ning eng mashhur shakli SQL bo'lib, u turli xil 

o'zgarishlarga oid bayonotlardan iborat; DDL asosan CREATE 

buyrug'idan foydalanadi. 

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI :

1. конолли Т., Брегк к. База данных, проектирование, реализация и сопровождения, теория и практика, Университет Пейсли, Шотландия, изд. – М.: СПБ. – Киев, 2003.

2. Диго С.М. База данных. Проектирование и создания. – М.: Изд.ЕАСИ, 2008.

3. Улрих Филлер и др. ACCESS 2010.– М.: Диалектика, 2010.

4. Майкл Грокс и др. Microsoft Office ACCESS 2007. Библия пользователя. M.: Диалектика, 2008.