O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti mustaqil ish mavzu: Muammo inson ongida uni qabul qilish holati

O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
MUSTAQIL ISH


Mavzu: Muammo inson ongida uni qabul qilish holati.
Guruh: 031-19
Fan: Muammo, Tahlil va Yechim
Bajardi: Egamberiyeva.M
Tekshirdi: Xo’jakulov.T


TOSHKENT 2023

Muammo inson ongida uni qabul qilish holati
Har bir masalani hal qilishda aniq bir muammolarga duch kelishimiz mumkin. Eng birinchi navbatda bizdan talab qilinadigan narsa bu muamolarning sababini aniqlash, ya’ni ularni identifikatsiya qila olish bo‘ladi. Muammoni identifikatsiya qilishda har hil insonlarga muammo turli hil qabul qilinishi mumkin. Misol uchun bittasiga muammodek tuyilgan holat ikkinchisiga muammo bo‘lmasligi mumkin.
Muammo inson ongida uni qabul qilish holati bilan o‘lchanadi.
Muammoni qabul qilishda quyidagi faktorlar uni qabul qila olishga o‘z ta’sirini o‘tkazadi:

• 
  Obektning xarakteristikasi, ya’ni qaralayotgan muammoning yangiligi, hajmi, masofasi va shu kabi ko‘rsatkichlari;
  
• 
  Subektning xarakteri, ya’ni shu muammoga qarayotgan insonning tajribasi, shaxsiy ko‘rsatkichlari, kutayotgan narsalari
  

Kontekstning xarakteristikasi
K
ontekstning xarakteristikasi, ya’ni shu muammo qaralayotgan vaqt, amaldagi prinsiplar va boshqalar
Muammoni qabul qilishda yana boshqa ko‘rsatkichlar ham ta’sir qiladi. Bu ko‘rsatkichlar insonlarning tashqi olam bilan aloqasiga bog‘liq bo‘lib ularga quyidagilar kiradi:
- Fundamental atributsiyaning hatoligi – insonlar o‘z omadlarini shaxsiy yutuqlari deb, omadsizliklarini atrofdagi faktorlar ko‘rsatkichi deb qabul qilishi;
- Kontrast effekti – ba’zi holatlarda muammoni juda yuqori yoki aksincha juda chuqur qabul qilib yuborish;
- O‘zi kabi fikrlar va qarshlarni barcha insonlarda bir xil deb o‘ylashi;
- Stereotiplar;
M
uammolarni hal qilish jarayonlari

Muammo inson ongida uni qabul qilish holati uchun

1. Holat haqida ma’lumotga ega bo‘lish;
2. Boshqarish maqsadlarini aniqlash;
3. Boshlang‘ich yechimni aniqlash;
4. Muammoni analizi;
5. Holatning diagnostikasi;
6. Keyingi sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan holatlarni bashorat qilish;
7. Alternativ yechimlarni ko‘rib chiqish;
8. Ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan asosiy variantlarni tanlab olish;
9. Tanlangan variantlarni rejasini tuzish;
10. Tanlangan variantlarni rejasini tuzishda mutahasislarning bahosi;
11. Mutahislar bergan bahoning kollektiv tomonidan ko‘rib chiqilishi;
12. Boshliq tomonidan qaror qabul qilish;
13. Keyingi qadamdagi holatlar rejasini tuzish;
14. Shu rejalashtirilgan yechimning amalga oshirilishini kuzatish va nazorat qilish;
15. Yechimning yakunida barcha qo‘llanilayotgan variantlarning analizini olib borish.