O’zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Farg’ona filiali

2-amaliy mashg‘ulot.
Davriy bo‘lmagan signallar spektrlari tahlili

Ishdan maqsad: talabalarga joriy mavzuga oid bilimlarni berish hamda tegishli qurilmalar, uning ish tamoyili hamda signallarini shakllantirish shuningdek ularni qayta ishlash prinsiplarini o‘rgatishdan iborat.
Topshiriq: joriy mavzuga oid bilimlarni shu ko‘rsatmaga asosan mustahkamlash, tegishli tizim bo‘lsa u auditoriyada bo‘lsa to‘g‘ridahto‘g‘ri o‘qituvchiga o‘z xulosa va bilimlarini namoyon etish xam hisobotlar tuzishdan iborat.

Nazariy qism:


Nochiziqli elektr zanjirlar
Agar elektr zanjirida ko‘rsatkichi kattaligi o‘tayotgan tok qiymati yoki qo‘yilgan kuchlanishga bog‘liq biror-bir qarshilik, kondensator yoki induktivlik bor bo‘lsa, bunday EZ nochiziqli elektr zanjir (NEZ) hisoblanadi. Bunda R=F(u,i), C=F(u) yoki L=F(i) bo‘ladi.
NEZ ga nisbatan superpozitsiya prinsipini qo‘llash mumkin emas, chunki NEga bir vaqtda bir necha kirish signali berilgandagi chiqish toki, ular alohida-alohida berilganda paydo bo‘ladigan toklar yig‘indisiga teng bo‘lmaydi. Masalan: NEdan o‘tayotgan tok undan o‘tadigan tok bilan i=aU² ifoda shaklida bog‘langan bo‘lsin. Agar U_k=U₁+U₂ bo‘lsa, i_∑=aU₁²+aU₂²+2aU₁U₂ bo‘ladi. Kirish signallari alohida-alohida berilsa i₁=aU₁² va i₂=aU₂² qiymatlarga ega bo‘ladi, i₁ va i₂ toklarning yig‘indisi i₁+i₂≠ i_∑ bo‘ladi va farq 2aU₁U₂ ga teng bo‘ladi.
NEZ da yangi spektral tashkil etuvchilar hosil bo‘ladi. Masalan i=aU² va U=U₀cos(ω₀t+φ₀) bo‘lsa, tok
i=aU₀² cos²(ω₀t+φ₀)=aU₀²/2 + aU₀²/2 cos(2ω₀t+2φ₀) (2.1)
dan iborat bo‘ladi. Bunda tok o‘zgarmas tashkil etuvchi aU₀²/2 va kirish signali ikkinchi garmonikasi bilan tebranuvchi tok tashkil etuvchisidan iborat bo‘ladi. 8.3-rasmda kirish kuchlanishi va chiqish toki spektrlari keltirilgan.

000
2.1-rasm.