O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filali dasturlash fanidan Mustaqil ish Mavzu

To‘liq tarmoqlanish

if – else operatori
Misol. Ikkita butun sonni kiriting va ulardan kichigini ekranga chiqaring.
Blok-sxemasi

Shart operatorining if – else ko’rinishi quyidagicha:

if () 1; else 2;
Bu yerda rost (true) bo’lsa, 1 bajariladi, aks holda 2 bajariladi. if – else shart operatori mazmuniga ko’ra algoritmning tarmoqlanuvchi blokini ifodalaydi: – shart bloki (romb) va 1 blokning “ha” shoxiga, 2 esa blokning “yo’q” shoxiga mos keluvchi amallar bloklari deb qarash mumkin.
Misol tariqasida determentni hisoblash usuli yordamida ax²+bx+c=0 ko’rinishidagi kvadrat tenglama ildizlarini topish masalasini ko’raylik.
#include
#include
int main()
{
int a,b,c;
float D,x1,x2;
cout <<”ax^2+bx+c=0 tenglama ildizini topish programmasi! ”;
cout<<”\n a - koeffistientni kiriting: ”;
cin>>a;
cout<<”\n b - koeffistientni kiriting: ”;
cin>>b;
cout<<”\n c - koeffistientni kiriting: ”;
cin>>a;
D = b*b – 4 * a * c;
if (D<0)
{
cout << “Tenglama haqiqiy ildizlarga ega emas”;
return 0;
}
if (D==0)
{
cout << “Tenglama yagona ildizga ega: ”;
x1=x2= -b / (2 * a);
cout<<”\n x= “<
return 0;
}
else
{
cout << “Tenglama ikkita ildizga ega: ”;
x1 = (- b + sqrt(D)) / (2 * a);
x2 = (- b - sqrt(D)) / (2 * a);
cout<<”\n x1= “<
cout<<”\n x2= “<
}
return 0;
}

Programma bajarilishi jarayonida birinchi navbatda tenglama koeffistientlari – a, b, c o’zgaruvchilar qiymatlari kiritiladi, keyin determenant – D o’zgaruvchi qiymati topiladi. Keyin D qiymati manfiy ekanligi tekshiriladi. Agar shart o’rinli bo’lsa, yaxlit operator sifatida keluvchi ‘{‘ va ‘}’ belgilari orasida operatorlar bajariladi va ekranga “Tenglama haqiqiy ildizlarga ega emas” xabari chiqadi va programma o’z ishini tugatadi (return 0 operatorini bajarish orqali). Determentant 0 kichik bo’lmasa, navbatdagi shart operatori uni 0 tengligini tekshiradi. Agar D qiymati nolga teng bo’lsa keyingi qatorlardagi operatorlar bloki bajariladi – ekranga “Tenglama yagona ildizga ega:” xabari, hamda x1 o’zgaruvchi qiymati chop etiladi va programma shu yerda o’z ishini tugatadi, aks holda, ya’ni D qiymati noldan katta bo’lsa, else keyingi operatorlar bloki bajariladi va ekranga “Tenglama ikkita ildizga ega: ” xabari, hamda x1 va x2 o’zgaruvchilar qiymatlari chop etiladi. Shu bilan shart operatoridan chiqiladi va asosiy funkstiyaning return ko’rsatmasi bajarish orqali programma o’z ishini tugatadi.