O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti ttba

IP tarmog’i xususiyatlarini hisoblash modeli va algoritmlari
Ishdan maqsad: IP tarmog’i xususiyatlarini hisoblash modeli va algoritmlarini o’rganish.
Nazariy qism
IP tarmog’ini loyihalash tarmoq elementlarining asosiy xususiyatlarini hisoblashni o’z ichiga oladi. Bu xususiyatlarga quyidagilar kiradi:
1. i-kanalning yuklanishi aloqa kanalining yuklanishi darajasini tavsiflaydi va u quyidagiga teng:
, (1)

bu yerda ρ_i – i-kanalning yuklanishi; λ_i – i-kanalga kiruvchi oqimning

intensivligi, paket/s; μ_i – i-kanal bo’yicha xizmat ko’rsatish intensivligi, paket/s.
i-kanalga kiruvchi oqimning intensivligi axborot tortishish matritsasidan [γ _jk] topiladi va quyidagiga teng:
, (2)
Bu yerda γ _jk – j-chi va k-chi kommutatorlar o’rtasida uzatiladigan (axborot tortishish matritsasi elementi) oqimning intensivligi. Asosiy ma’lumotlarga tegishli. Kanal trafigini hisoblashda faqat i-kanal (paket/s) orqali o’tuvchi γ _jk oqimlari umumlashtiriladi. Barcha j-k juftliklari orasidagi marshrutlar eng qisqa yo’l algoritmlari yordamida aniqlanadi, masalan, Floyd algoritmi yordamida.
i-kanal bo’yicha xizmat ko’rsatish intensivligi quyidagi formula bo’yicha topiladi:
,(3)
bu yerda С_i – kanalning o’tkazish qobiliyati, bit/s; V – paket hajmi, bit.
Xizmat ko’rsatish sifati ko’rsatkichlari bilan bog’liq eng muhim xususiyatlardan biri bu paketli kechikish bo’lib, bu alohida kanallar, marshrutlar va butun tarmoq uchun hisoblanadi.

2. 
   Aloqa kanalidagi paketning kechikishi (kanal kechikishi):
   

,(4) Bu yerda T_i – i-aloqa kanalidagi kechikish, s.

2. 
   Paketining o’rtacha kechikishi:
   

,(5)

bu yerda Λ - umumiy tashqi trafik (yoki tortishish matritsasining barcha elementlari yig’indisi), paket/s; α_i - i-kanal uchun yordamchi og’irlik koeffsient bo’lib, tarmoqning o’rtacha kechikishiga i-kanalning "hissasini" ko’rsatadi.
Tarmoqning o’rtacha kechikishi turli loyihalarni taqqoslashda foydalidir.
4. Oraliq kechikish (end-to-end). Alohida marshrut bo’yicha oraliq kechikish Т_end-to-end bu ko’rib chiqilayotgan marshrutga kiritilgan barcha kanallarning T_i kanal kechikishlarining yig’indisi, shuningdek, T_SP terminali va tranzit T_STP kommutatorlarida paketlarni qayta ishlashning o’rtacha vaqti: