O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

Topshiriq
Bu ishda quyidagilar zarur:
- 10.1-rasmda keltirilgan sxemaga muvofiq tarmoqning modelini qurish;

• 
  AAA-servemi kompyuter va marshrntizatorga ulanishi ta’minlanadigan tarzda sozlashni o’rnatish.
  
• 
  Serverda ro‘yxatga olish yozuvlari qayt etilishi kerak;
  
• 
  marshrutizatorlarda AAA-mijozni sozlash;
  
• 
  noto‘g‘ri foydalanuvchi paroli yoki nomidan foydalanish bilan Telnet orqali marshrutizatorga ulana olishga urinish;
  
• 
  to‘g‘ri foydalanuvchi paroli yoki nomidan foydalanish bilan Telnet orqali marshrutizatorga ulana olishga urinish.
  

Qisqacha nazariy ma’lumotlar
AAA (Authentication, Authorization, Accounting) mexanizmi ulanishni taqdim etish jarayonini tavsiflash va uning ustidan nazorat qilish uchun ishlatiladi.
Autentifikatsiyalash (Authentication) - bu so‘rovni xavfsizlik tizimidagi mavjud ro‘yxatga olish yozuvi bilan taqqoslash hisoblanadi. Bu login, parol, sertifikat, smart-karta va boshqalar bo‘yicha amalga oshiriladi.
Avtorizatsiya (Authorization) (vakolatlarni, ulanish darajasini tekshirish) - tizimidagi mavjud ro‘yxatga olish yozuvi (autentifikatsiyalashdan o‘tgan shaxsni) va ma’lum vakolatlarni (yoki ulanishga ta’qiqlashni) taqqoslash hisoblanadi.
Hisobga olish (Accounting) - bu foydalanuvchi tomonidan tizimning resurslaridan foydalanilishi haqida ma’lumotlarni to‘plash hisoblanadi.
AAA ni ishlatadigan protokollaridan biri RADIUS (Remote Authentication Dial-In User Service) va TACACS (Terminal Access Controller Access Control System) protokollari hisoblanadi (10.2-rasm).
TACACS va RADIUS tizimlari markaziy tarmog‘ida bir necha olisdan ulanish serverlari ishlatiladigan tashkilotlar uchun mojllangan. Bu tizimlarda ma’mur foydalanuvchilar identifikatorlarining bazaviy ma’lumotlarini va parollarini boshqarishi, ularga ulanish imtiyozlarini taqdim etishni va tizim resurslarig
murojaatlarni hisobga olishni olib borishi mumkin.