O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Kafedra: Ma’lumotlar bazasi
Fan: Ma’lumotlar bazasi


Laboratoriya ishi №13
Bajardi: Raxmonberdiyev Farrux
Toshkent–2022

13-Laboratoriya ishi
Mavzu: Jadvallarning kerakli qismida idexlar yaratish
Ishdan maqsad: Talabalarda MBBTda jadvallarning kerakli qismida index yaratish va ulardan foydalanish borasida fikrlar shakllantirish
Uslubiy ko’rsatmalar: Indexlar ma’lumotlar bazasidan boshqalarga qaraganda tezroq ma’lumot o’qib olish uchun ishlatiladi. Foydalanuvchilarga indexlar ko’rinmaydi. Ular shunchaki qidiruv so’rovlarini tezlashtirish uchun ishlatiladi
CREATE INDEX operatori jadvallarda indekslarni yaratish uchun ishlatiladi.
CREATE UNIQUE INDEX operatori jadvalda takrorlanmaydigan indexlarni yaratadi
CREATE INDEX index_name
ON table_name (column1, column2, ...);
CREATE UNIQUE INDEX index_name
ON table_name (column1, column2, ...);

DROP INDEX table_name.index_name;
Yaratilgan indexni o’chirib tashlash uchun ishlatiladigan sql so’rovi

Ishni bajarish:
create index first_index on "Jarimalar"(id)

create index second_index on "Jarimalar"(sababi)

drop index first_index

drop index second_index

XULOSA
Men bu laboratoriya ishini bajarib, PostGreSql tilida jadvalning maxsus ustun qiymatlariga ega qatorlarni tezda topish uchun indekslardan foydalanishni o’rganib oldim va indekslar, ularni yaratish, ko’rish va o’chirish haqida bilim va ko’nikmalarga ega bo’ldim.
Indekslar bitta ustunning ko’rsatilgan qiymatini o’z ichiga olgan satrlarni tezda topish uchun ishlatiladi. Indekssiz jadvalni o’qish butun jadval bo’ylab uning birinchi satridan to mos satrlar topilmaguncha amalga oshiriladi. Jadval qanchalik katta bo’lsa, u shunchalik sekin qidiradi.
Agar jadvalda ko’rib chiqilayotgan ustunlar bo’yicha indeks mavjud bo’lsa, u holda Postgres barcha ma’lumotlarni ko’rib chiqmasdan faylning o’rtasidan qidirishni boshlab tezda topib olishi mumkin. Masalan, 1000 ta satrli jadval uchun bu ketma-ket qidirishga qaraganda kamida 100 marta tezroq bo’ladi.
Indeks yaratishning umumiy sintaksisi quyidagicha ko’rinishda bo’ladi:
create index [indeks_nomi] on [jadval_nomi] ([ustun_nomi], …);
Indeksni ko’rsatishning umumiy sintaksisi quyidagicha:
show indexes from [jadval_nomi];
Indeksni o’chirishning umumiy sintaksisi esa quyidagicha:
drop index [indeks_nomi];
Oddiy so’z bilan aytganda, indeks – bu optimallashtirilgan, ya’ni tezlashtirilgan qidiruv maydonidir.