O`zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali telekommunikatsiya texnologiyalari va kasb ta’limi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI


TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI VA KASB TA’LIMI FAKULTETI

"Kompyuter injiniring" fakulteti

"Axborot texnologiyalari" kafedrasi
"Operatsion tizimlar” fanidan

LABORATORIYA ISHI-№3

Bajardi: Azamov Sherzod

SAMARQAND – 2022
3-Laboratoriya ishi mavzusi:
Kompyutеr fizik xotirasi qanday strukturaga ega ekanligini tahlil natijalari bo’yicha hisobot qiling.

Kompyutеr fizik xotirasi haqida tushuncha. Asosan xotira quyidagi uch xil ko’rinishda bo’ladi:

Kesh xotira (Cache Memory) – bu kichik o’lchamdagi xotira bo’lib tizim tomonidan foydalanishda judayam tez.
Asosiy xotira (Main memory) – bu komyuterning operativ xotirasi hisoblanadi (RAM - random access memory)
Ikkilamchi xotira (Secondary memory) – bu turli xil dasturlarga tegishli bo’lgan ma’lumotlarni saqlovchi komyuterning qattiq disk, magnit disk saqlovchilari yoki vertual xotirasidir.
RAM-Random Access Memory

• 
  Tezkor xotira (ingl. RAM-Random Access Memory)- kompyuterni elektr manbaga bogʻliq boʻlgan xotirasi hisoblanadi. 
  
• 
  Tezkor xotira chastotasi — tezkor xotira shinalaridan maʼlum vaqt ichida oʻtadigan maʼlumotlar potoki soni.
  
• 
  DDR – (Double Data Rate Synchronous Dynamic Random Access Memory )
  
• 
  Operativ xotira ko’rinishi va plataga(materinskiy plata) ulanishi bo’yicha bir necha turlarga bo’linadi. Hozirgi zamon operativ xotiralar DDR1, DDR2, DDR3 va boshqa turlarga bo’linadi.
  
• 
  Malumotlar tezkor xotirada zaryad bor yoki yo'qligiga qarab 1 yoki 0 (bitlar) bilan kodlanadi. Zamonaviy tez­kor xotiralarda 1 bit ma'lumotni saqlash uchun 1 ta tranzistor va 2 ta kondensator foydalaniladi. Tezkor xotiraning tezligi nanosekund-larda (ns) o'lchanadi: 1 ns= 1/(1 milliard) sekund. Tezkor xotira qurilmalarini quyidagi turlarga ajratishadi:
  

Xotira turlari (fazifasi jihatidan)

• 
  SIMM (Single-Line Memory Modules) – bitta chip orqali o’qish va yozish
  
• 
  DIMM (Dual-Line Memory Modules) – xotirani ikkita chipli o’qish va yozish
  
• 
  DRAM (Dynamic Random Access Memory) – xotiraga qisqa vaqt ichida murojaat qilish va avtomatik tarzda qayta yuklanib turadi
  
• 
  SDRAM (Static RAM) – qayta yuklanmaydi va DRAM dan tezroq ishlaydi
  
• 
  Flash Memory – qayta yozish uchun mo’ljallargan va RAM, qattiq disk xususiyatlari birlashtirilgan xotira turi
  
• 
  Shadow RAM – BIOS kodi tomonidan ishlatiladi va ROM da joylashadi (RAM ga qaraganda tezroq ishlaydi).
  

Menga berilgan labaratoriya mavzusida kompyutеr fizik xotirasi qanday strukturaga ega ekanligini tahlil natijalari ko’rib chiqish vazifasi berilgan bo’lib uning bir necha usullarini ko’rsatib o’taman.Birinchi kompyuterimning ma’lumotlari bn tanishib chiqsak.

1-rasm. Kompyuterda o’rnatilgan operativ xotira qismi.”Диспечер задач” bo’limida.
Kompyutеr fizik xotirasi qanday strukturaga ega ekanligini tahlil natijalari ko’rib chiqish usullari:
1-usul.”Диспечер задач” bo’limida ko’rishimiz mumkin xotiraning holatini.

2-rasm. ”Диспечер задач”da xotira bo’limi.
2-usul.”Монитор ресурсов” bo’limi orqali ham kompyuter fizik xotiralari haqida ma’lumot olishimiz mumkin.
3-rasm. ”Монитор ресурсов”. Память bo’limi.
“Память” haqida qisqacha ma’lumot.
8,0 ГБ
Скорость:-2400 МГц
Использовано гнезд:-2 из 4
Форм-фактор:-DIMM
Зарезервировано аппаратно: 45,6 МБ
Доступно-4,2 ГБ
Кэшировано-4,1 ГБ
Выделено-6,4/13,5 ГБ
Выгружаемый пул-493 МБ
Невыгружаемый пул-139 МБ
Используется (сжатая)-3,7 ГБ (9,2 МБ)

3-usul. Пуск+R tugmasini bosish orqali “msinfo” terminini kiritish orqali ham kompyuterning fizik xotirasi haqida qisqacha ma’lumotga ega bo’lishimiz mumkin.