O‘zbеkiston rеspublikasi axborot tеxnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti samarqand filiali

SQL ma’lumotlar bazasi tili asoslari.

SQL ma’lumotlarni almashtirish tili bo‘lib xisoblanadi, ya’ni u jadvallar bilan ishlash mo‘ljallangan bo‘lib, kiruvchi ma’lumotlar talab etilgan chiquvchi ko‘rinishga ega xolga aylantirib beradi.
SQL tili ikkita asosiy komponentga ega:
-DDL tili (DATA DEFINITION LANGUAGE ma’lumotlar aniqlash tili) bu ma’lumotlar ba’zi strukturasini aniqlash va ma’lumotlarga murojaatni boshqarish uchun mo‘ljallangan.
DML tili (DATA MANIPULATION LANGUAGE) ma’lumotlarni manipulyasiyalash tili. Ma’lumotlarni ajratish va tiklash uchun mo‘ljallangan.
Komanda strukturasi bir qancha kalit xizmatchi so‘zlar bilan beriladi, masalan:
CREATE TABLE (sozdatь tablitsi- jadval yaratish)
INSERT (vstavka-qo‘yish)
SELECT (vыbratь-ajratib olish)
SQL tili erkin formatga ega bo‘lgani uchun, SQL aloxida operatorlari va ularning ketma-ketligini, aloxida ajratib yozish va tekislab yozishni ishlatish mumkin. Quyidagi qoidalarga bo‘ysunish talab etiladi:
-operatordagi xar bir konstruksiya yangi satrdan boshlanishi kerak;
-xar bir konstruksiya boshlanishida tashlab ketladigan bo‘sh pozitsiyalar, boshqa operator konstruksiyalari xam bo‘lishi kerak;
-agar konstruksiya bir necha qismdan iborat bo‘lsa, ularning xar biri qism yangi satrlardan bo‘sh o‘rinlarni oldingi konstruksiyaga nisbatan siljitib yoziladi.
Interaktiv va qurilgan SQL. SQL tilini ikkita shaklida mavjud va ishlatiladi.
-interaktiv SQL
- qurilgan (kiritilgan) SQL
Interaktiv SQLda foydalanuvchi SQL- so‘rovlar va natija interaktiv rejimda olinadi.
Qurilgan SQL, SQLkomandalaridan tashkil topib, u boshqa birorta tilga (S++S, Delphi) yozilgan dastur ichiga joylashtiriladi. Bu shunday tillarni ishlatadigan dasturlarni samarador, quvvatli qiladi. Ularga relyasion ma’lumotlar bazasi bilan ishlash imkonini beradi.