O‘zbеkistоn rеspublikasi aхbоrоt texnologiyalari va kоmmunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

Servlet, JavaMail, JSF(Java Server Face)
va boshqa koʻpgina internetga 
asoslangan qoshimcha kutubxonalar. 
Java ME (Java Micro Edition)
— Java SE ning ba’zi qismlarini oʻz ichiga 
oladi, JavaME yordamida kichik qurilmalar uchun dastrular yozish mumkin, 
masalan, mobil telefon uchun oʻyinlar, dasturlar yaratish mumkin. 
Javada kompilyator aytib oʻtganimizdek biz yozgan kodni bayt-kodga oʻgiradi, 
odatda kompilatsiyadan oʻtgan klasslar
*.class
qisqartirmasi bilan tugaydi va 

---

kompilatsiyadan oʻtgan klassni Java Virtual Machine(JVM) ga yuklanadi va bayt-
kodli fayllarni interpretatsiya qiladi, ya’ni mashina tiliga oʻgiradi va shu bilan birga 
undagi kodni imkoni boricha optimallashtiradi. 
Android
dasturlari Java dasturiy tizimida tuziladi. Android uchun Windows, 
MacOS, Linux operatsion tizimlarida dastur tuzish mumkin. Dasturlash muhiti 
sifatida Eclipse va Andriod studio dasturlaridan foydalanish tavsiya etiladi. Android 
operatsion tizimiga dastur tuzish uchun kerakli vositalarni keltirib oʻtamiz.Bular: 

JRE (Java Runtime Environment); 

JDK (Java Development Kit); 

Eclipse dasturlash muhiti yoki Android studio; 

Android SDK (Android Software Development Kit); 

ADT (Android Development Tools). 
JRE.
Java tilida yoziladigan dasturlarni yoqish va ishlatish uchun 
kompyuterlarda JRE(Java Runtime Environment), ya‘ni Java ishlash muhitini 
oʻrnatish kerak. 
JDK
. Java tilida dasturlar tuzish uchun JDK (Java Development Kit) ya’ni 
Java dasturlash jamlamasini oʻrnatish lozim. JDKning ichida Java kompillyatori, 
Java bibliotekalari, har xil utilitalar, misollar va dokumentasiyasi boʻladi. Lekin 
JDKni ichiga Java dasturlash muhiti kirmaydi. 
Eclipse.
Javada dastur tuzish uchun Eclipse ni ishlatamiz. Android uchun 
aynan Eclipse dasturlash muhitini tavsiya etilishining sabablaridan biri Eclipse 
bepul hamda Eclipse da ishlashni oʻrganib olish juda oson. 
ADT.
ADT yordamida Eclipse da Android proyektlarini tuzish, kompillyatsiya 
qilish va Android qurilmalarining emulyatorlaridan foydalanish mumkin. ADT 
plaginini kompyuterga oʻrnatishimiz bilan Android proyektlari uchun avtomatik 
tarzda sozlab qoʻyiladi. 
Android SDK.
Androidda dastur tuzish uchun android SDK dastur tuzish 
jamlanmasi kerak boʻladi. Android SDK ning ichida Android qurilmasining 
emulyatori ham mavjud. Shuning uchun Androidda dastur tuzmoqchi boʻlsak, bizda 

---

haqiqiy kommutator boʻlishi shart emas, dasturni bemalol virtual qurilmada sinab 
koʻrish mumkin. 
Shunday ekan Androidga dastur yozish uchun yuqorida keltiriladigan 
dasturlarni yuklab olish va ularni bir-biriga moslashtirish kerak. Buning uchun 
quyidagi bosqichalar birin ketin bajariladi.