O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

siyosiy tizim 
tushunchasi jamiyatning siyosiy uyushmasi tushunchasiga aynan mos keladi 
deyishsa, boshqalar (chunonchi - N.N.Razumovskiy) unga 
jamiyat siyosiy 
uyushmasining tarkibiy qismi 
sifatida qaraydi. Shundaylar ham borki, ular 
siyosiy 
tizimni siyosiy soha bilan aynan o’xshatishadi. Hatto, siyosiy tizim 
tushunchasini siyosiy ustqurmaga yaqin tushuncha, 
deydiganlar ham bor. 
Biz barcha nuqtai nazarlarni batafsil qarab chiqishni, ayniqsa, ularning qay biri 
ustuvorligini aniqlashni maqsad qilib qo’ymaganmiz. Bu alohida suhbat mavzuidir. 
Umuman turli nuqtai nazarlar mualliflari qarashlarini hurmat qilgan holda, ayni paytda 
siyosiy tizimni tom ma’noda tushunadigan, ya’ni unga, jamiyat siyosiy tashkiloti 
(siyosiy tuzilmalar, uyushmalar va ularning o’zaro bog’liqligi)ni ham, siyosiy 
hayotning barcha boshqa ko’rinishlarini ham o’z ichiga oladigan kategoriya 
sifatida qaraydiganlar safiga qo’shilish kerak deb hisoblaymiz. 
Jamiyat siyosiy tizimi haqida zikr etilganlardan kelib chiqib, unga quyidagi ta’rifni 
berish mumkin. YA’ni, 
jamiyatning siyosiy tizimi shaxslarning siyosiy hokimiyatni 
amalga oshirish jarayonida ularning tashkiliy mustaqilligi va siyosiy faolligini 
oshirishga da’vat
etilgan o’zaro bir-biriga chambarchas bog’liq davlat, jamoat 
va boshqa tashkilotlarning yig’indisidir.
Biz mazkur ta’rif vositasida jamiyat va davlat siyosiy tizimining munosabatdorligini 
aniqlash, uning jamiyat siyosiy tizimidagi o’rni va mavqeini belgilaydigan iqtisodiy, ijtimoiy-
siyosiy, huquqiy omillarni keltirishga harakat qilamiz. 
Oldindanoq aytish kerakki, 
davlatning ichki tuzilishi va faoliyatining 
turli 
jihatlariga aloqador masalalarni tadqiq yetishga yetarli e’tibor berib kelinadi. Davlat turli 
yo’nalishlar bo’yicha, ya’ni tarkibiy va funksional jihatlar, rivojlanishdagi turg’unlik va 
dinamika nuqtai nazaridan, shakl, mazmun, mohiyat falsafiy kategoriyalari qarashlaridan 
kelib chiqib chuqur o’rganilyapti. Biroq, ayni paytda, ko’pincha