O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik Universiteti Jinoyat-protsessual huquqi darslik

25.2. Sud tergovi tushunchasi, uning mazmuni va mohiyati

Sud majlisida raislik qiluvchi sud tergovining boshlanishini e’lon qiladi va sud majlisiga rahbarlik qiladi.

Sud tergovi ayblov xulosasi yoxud ayblov dalolatnomasining xulosa qismida bayon etilgan, sudlanuvchiga qoʻyilgan ayblov mazmunini davlat ayblovchisi tomonidan oʻqib eshittirishdan boshlanadi (JPKning 439-m.).

Ish boʻyicha fuqaroviy da’vo qoʻzgʻatilgan boʻlsa, davlat ayblovchisi fuqaroviy da’vo mazmunini ham e’lon qiladi. Ayblov xulosasi yoki ayblov dalolatnomasining xulosa qismini oʻqib eshittirishdan maqsad, sudlanuvchini nimada ayblanib sudga berilganligini, sud majlisida hozir boʻlganlarning barchasini qanday jinoyat ishi boʻyicha sud tekshiruvi olib borilishi haqida tanishtirishdan iborat.
Ayblov xulosasi yoki ayblov dalolatnomasining xulosa qismi oʻqib eshittirilganidan keyin raislik qiluvchi sudlanuvchidan unga nisbatan qoʻyilgan ayblovning, shuningdek fuqaroviy da’vo qoʻzgʻatilgan boʻlsa, ularning mohiyati tushunarli yoki tushunarsiz ekanligini, aybiga iqrorligi yoki iqror emasligi yoki sudlanuvchi yoki himoyachisi qoʻyilgan ayblovga nisbatan munosabat bildirishni xohlash-xohlamasligi soʻraladi.
Shundan soʻng sud dalillarni tekshirish navbati haqida taraflarning fikrlarini soʻraydi. Ularning ogʻzaki fikrlari sud majlisining bayonnomasiga kiritiladi, yozma fikrlari esa bayonnomaga ilova qilinadi.

25.3. Sud tergovida soʻroq qilish

Sud tergovida jinoyat protsessining tortishuv tamoyili yaqqol namoyon boʻladi va sudning turli harakatlari yigʻindisidan iborat boʻladi.

Soʻroq qilish ana shu sud harakatlaridan biri hisoblanadi. Dastlabki tergov bosqichida soʻroq qilish ishtirokchilari doirasi, odatda, tergovchi va himoyachi bilan cheklangan boʻlsa, sud majlisida soʻroq qilinuvchiga sudyalar, prokuror, himoyachilar, jabrlanuvchilar, fuqaroviy da’vogar, fuqaroviy javobgar va ularning vakillari, sudlanuvchilar ham savol beradilar.