O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi


 Mustaqil davlatlar  hamdo’stligi  (MDH) mamlakatlari  iqtisodiyoti



Download 3,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet375/386
Sana29.12.2021
Hajmi3,8 Mb.
#137437
1   ...   371   372   373   374   375   376   377   378   ...   386
Bog'liq
milliy va jahon iqtisodiyoti

14.3. Mustaqil davlatlar  hamdo’stligi  (MDH) mamlakatlari  iqtisodiyoti 
 
O’tish  iqtisodiyoti  mamlakatlarining  ikkinchi  yirik  guruhi  MDH  mamlakatlari  hisoblanadi. 
Ushbu 
mamlakatlarning 
ba’zilari 
ijtimoiy 
– 
iqtisodiy 
rivojlanish 
darajasi 
bo’yicha 
rivojlanayotgan 
mamlakatlarning 
yuqori 
guruhiga 
kirgan 
bo’lsa, 
ba’zilari 
rivojlangan 
mamlakatlarning  quyi  guruhiga  kiradi.  Sobiq  Ittifoq  iqtisodiyoti  ustun  darajada  ichki  iqtisodiy 
aloqalarga  asoslangan  yagona  majmua  sifatida  uzoq  vaqt inqirozni  o’z  boshidan  kechirdi. 
1991  yilda  sobiq  Ittifoq  respublikalaridan  iborat  MDH  tashkil  etildi  (Rossiya  Federatsiyasi, 
Armaniston 
Respublikasi, 
Belarussiya 
Respublikasi, 
Gruziya, 
Moldaviya 
Respublikasi, 
Ozarbayjon 
Respublikasi, 
Turkmaniston 
Respublikasi, 
Tojikiston 
Respublikasi, 
Ukrana, 
Qozog’iston  Respublikasi,  Qirg’iziston  Respublikasi,  O’zbekiston  Respublikasi).  Boltiq  bo’yi 
respublikalari  MDHga  kirishdan  bosh tortdi.  Gruziya  2009 yilda  MDH tarkibidan  chiqib  ketdi. 
MDH  mamlakatlarini  amalga  oshirayotgan  iqtisodiy  islohotlarning  sur’atlri  va  chuqurligiga 
ko’ra uch  guruhga  ajratish  mumkin: 
  iqtisodiy 
islohotlarni 
amalga 
oshirishning 
―radikal‖  yo’lini  tanlagan  mamlakatlar 
(Rossiya,  Qirg’iziston  va  Qozog’iston); 
  iqtisodiy 
islohotlarning 
bosqichma 
–  bosqich  yo’lidan  borayotgan  mamlakatlar 
(O’zbekiston,  Turkmaniston,  Belarussiya); 
 
―oraliq  guruh‖  mamlakatlari  (MDHning  boshqa  barcha  mamlakatlari). 
―Radikallar‖  guruhiga  iqtisodiy  islohotlarni  amalga  oshirishning  ―falajli  davolash‖  usulini 
qo’llagan  mamlakatlar  kiradi.  ―Oraliq  guruh‖  mamlakatlariga  iqtisodiy  islohotlarni  ―radikal‖ 
isohotlarga  nisbatan  sekinroq,  ―bosqichma  -  bosqich‖  islohotlarga  nisbatan  jadalroq  amalga 
oshirayotgan  mamlakatlar  guruhi  kiradi.  Ushbu  guruhlash  shartlidir.  Misol  uchun,  Belarussiyada 
boshqa  MDH  mamlakatlariga  nisbatan  o’ziga  xos  ijtimoiy  –  iqtisodiy  modelь  shakllandi. 
Korxonalarning  aksariyat  qismi,  jumladan,  yirik  korxonalar  davlat  ixtiyorida  bo’lib,  ular 
mamlakat  YaIMning  taxminan  75%  ini  ishlab  chiqradi.  SHu  bilan  bir  vaqtda  xo’jalik  yuritish 
mexanizmi  bozor  mezonlari  bo’yicha  amal  qiladi:  direktiv  rejalashtirish  cheklangan,  davlat 
korxonalarining  o’zi  hamkorlarni  qidirib  topadi,  hamkorlik  shartlari,  mahsulot    narxi  bo’yicha 
kelishadi,  ishlab  chiqarish  va  ishchilar  tarkibini  belgilaydi.  Mamlakatda  keng  qamrovli  ijtimoiy 
kafolatlar  saqlanib  qolgan.   
MDHning  barcha  mamlakatlari  iqtisodiyotida  XX  asr  90  –  yillarida  bozor  munosabatlarining 
asoslari  shakllandi: 
-  aksariyat  mamlakatlarda  xususiy  mulk  yetakchi  mavqega  ega bo’ldi; 
-  narxlarning  shakllanishi  erkinlashtirildi; 
-  tashqi 
iqtisodiy  aloqalar  sohasida  bozor  islohotlari  amalga  oshirildi  va  tashqi 
bozorlarning  ochiqligi  ta’minlandi;   
-  aholi  mentalitetini  bozor  munosabatlari  qoidalariga  moslashishga  yo’naltirilgan  qayta 
o’zgarishlarni  amalga  oshirish  boshlandi. 
 
Mustaqil 
davlat 
hamdo’stligi 
mamlakatlarining 
1991 
–  2010  yillardagi  iqtisodiy 
rivojlanishini  quyidagi  uch  bosqichga  ajratish  mumkin. 


 
202 

Download 3,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   371   372   373   374   375   376   377   378   ...   386




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish