O`zbekiston Respubikasi Oliy va O`rta Maxsus Ta'lim vazirligi

Savol va topshiriklar. 

1.Biologiya ukitishda tarbiya xillarini ayting.  

2. Ukuvchilarni. ilmiy dunyo parashi, tarbiyasini amaliy yullarini kursating.  

3.Kanday mavzulardagi darslarda ukuvchilarni ilmiy dunyo karashini rivojlantirish 

kulay buladi.  

4.Ukuvchilarni tafakkur kilish xususiyatlarini tarbiyalash yullar  

   11- MAVZU: BIOLOGIYA O`QITISHNING SHAKLLARI. 

 

R e j a. 

1. 

Biologiya ukitishning shakllari.  

2. 

Dars biologiya ukitishning asosiy shakli ekanligi.  

3. 

Darsga tayyorlanish.  

 

Biologiya  ta'limida  dars,  ekskursiya,  uy  ishlari,  darsdai,  sinfdai  tashkari 

mashgulotlar,  ijtimoiy  –  foydali  mexnat  kabi  ukitish  shakllaridai  foydalaniladi. 

Biologiya ta'limining asosiy shakli darsdir.  

Dars – yoshi va tayyorgarligi bir xil bulgan doimiy ukuvchilar jamoasi sinf 

bilan  davlat  dasturi,  kat'iy  dars  jadvali  buyicha,  maktab  binosidan  olib  boradigan 

ta'lim – tarbiya ishlarini tashkil etishning asosiy shaklidir.  

Asosiy  ukuv  material  darsda  urganiladi.  Biologiya  darslari  maksadiga  kura 

kirish, joriy, ukuvchilarning bilim va malakalarini aniklash xisobga olish, saralash, 

yakuniy  kabi  dars  tiplariga  ajraladi.  Biologiya  darsiga  tayerlanishda  ukituvchi 

kuyidagilarga amal kilish lozim.  

1. Yillik ish rejasidagi kursatilgai dars mavzusini aiiklash.  

2. Mavzuning urganishda dastur talablari bilan tanishadi.  

3. Mavzuning darslikda berilishini urganadi.  

4.Mavzudagi eng asosiy tushunchalar guruxlarini ajratadi.  

5.Mavzuning ta'limiy, rivojlantiruvchi, tarbiyaviy vazifalarini belgilaydi. 

6.  Mavzuning  urganishning  metodlari,  zarur  natural,  tasviriy  jixozlar,  tarkatma 

materiallar, tajribalar tayyorlanadi. Darslardan foydalanishga e'tibor beradi.  

7.Mavzuning urganishda predmetlararo boglanishlariga e'tibor beradi.  

8.Mavzuning urganishda  ukituvchi va ukuvchilarning faoliyatlari aniklanadi.  

9.Mavzu  mazmuning  yanada    boyishiga  yordam  beruvchi  ilmiy,  uslubiy 

adabiyotlar, maxalliy materiallar topadi, foydalandi.  

10.Ukuvchilarni bilimlarini xisobga olishning yullari, vositalari  tanlaydi.  

11.Yukoridagi  vazifalarga  talab  beradigan  dars  strukturasini  tuzib,  dars 

mavzusining mantiliy rivojlanib borishga e'tibor karatadi. 

12.Uy topshiriklari mazmunini belgilaydi.  

---

Biologiyadan  ayrim  mavzularni  sinf  dars  shaklida  urganib  bulmaydi. 

Masalan: Kuzda usimliklar xayotidagi uzgarishlar, usimliklarning xayotiy shakllari 

mavzusini ekskursiya shaklda urganish  

maksadga  muvofik  xisoblanadi.  Ekskursiyada  kuzgi  usimlik  xayotidan 

uzgarishlarni  maktab  ukuv  –  tajriba  uchastkasi  yoki  yashin  agrofidagi  boglarda 

utkazilishi  maksadga  muvofikdir.  Ekskursiya  paytida  ukuvchilarga  kuzda 

usimliklar  barglarini  sargaya  boshlagani,  mevalarni  gark  pishishi,  ugit,  buta, 

daraxtsimon 

usimliklarni 

kursatib 

utish 

mavzuning 

ukuvchilar 

pukta 

uelashgirishlariga  sabab  buladi.  Binobarin,  uzok  yilmr  mobaynida  biologiya 

megodikasida  turli  mavzularni  urganishga  moslanggirilgan  ukigishning  gurli 

shakllar  ishlab  chikilgan.  Biologiya  «ta'limning  shakllari  ukituvchini  tomonidan 

foydalaniladigan  ukuvchilarning  ukuvkidrok  kilish  faoliyatini  uni  utkazilish 

(sinfda, tabiatda va sh.k) sharoitlariga muvofik xolda tashkil kilinishidir» (Verzilin, 

Yeorsunskaya 1983). 

 Biologiya  ta'limining  shakllariga:  dars,  ekskursiya,  uy  ishlari,  darsdan 

tashkari ishlor, sinfdan tashkari ishlar va ijgimoiy foydali mexnat  kabilar kiradi.  

Biologiya  ta'limidagi  bu  shakllar  bir  –  birlari  bilan  boglangan  xolda 

ukuvchilarga  ukuv  materialini  xar  tomonlama  puxta  uzlashgirishlarigi  yordam 

beradi.