O’zbekiston respbliasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Ortogonal proyeksiyalar usuli (Monj usuli). Narsalarni bir-biriga perpendikulyar ikkita tekislikdagi to’g’ri burchakli proyeksiyalari bilan tasvirlash usuli ortogonal proyeksiyalar usuli deyiladi. Ortogonal so’zi to’g’ri burchakli degan so’z bo’lib, ortogonal proyeksiyalar termini bir- biriga perpendikulyar ikkita tekislikdagi to’g’ri burchakli proyeksiyalarni ko’rsatish uchun ishlatiladi.

Sinov savollar:

1. 
   Chizma geometriyada ishlatiladigan qanday shartli belgilarni bilasiz?
   
2. 
   Birinchi chizma geometriya darsligi qaysi O’zbekistonlik olim tomonidan yozilgan?
   
3. 
   Qaysi usulga markaziy proyeksiyalash usuli deyiladi?
   
4. 
   Qaysi usulga ortogonal proyeksiyalash usuli deyiladi va u kim tomonidan yaratilgan?
   
5. 
   Parallel proyeksiyalash usuli haqida ma’lumot bering.
   

Uyga vazifa: Adabiyotlardan mavzuni mustaxkamlash, kerakli materiallarni konspekt qilish va o’rganish.
2 Mavzu: «Nuqtaning ortogonal proyeksiyalari».

Dars rejasi:

1. 
   Nuqtani o’zaro perpendikulyar bo’lgan ikki tekislikka proyeksiyalash.
   
2. 
   Nuqtani o’zaro perpendikulyar bo’lgan uchta tekislikka proyeksiyalash.
   
3. 
   Fazoni oktantga bo’lib, nuqtani oktantlarda proyeksiyalash.
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Xorunov R. Chizma geometriya kursi. – Toshkent: O’qituvchi, 1997.
   
2. 
   Sobitov E. Chizma geometriya kursi. – Toshkent: O’qituvchi, 1993.
   
3. 
   Murodov Sh. va boshqalar. Chizma geometriya kursi. – Toshkent: O’qituvchi, 1988.
   
4. 
   Abdullayev U. Chizma geometriya va chizmachilik asoslari. – Toshkent: O’zbekiston, 1999.
   
5. 
   Raxmonov I. Chizmalarni chizish va o’qish. – Toshkent: O’qituvchi, 1992.
   
6. 
   Ismatullayev R. Chizma geometriya. – Toshkent: O’qituvchi, 2005.
   
7. 
   J.Yodgorov va boshqalar. Chizmachilik. – Toshkent: O’qituvchi, 1991.
   

Dars maqsadi: Talabalarning fikrlash doirasini kengaytirish, fozoviy tassovvurlash qobilyatlarini o’stirish, chizmani o’qiy olish darajasini shakllantirish, chizma chizishga o’rgatish.
O’rgatuvchi: Chizma geometriya va muxandislik grafikasi fanining rivojlanish tarixini, chizmalarda qabul qilingan shartli belgilarni, markaziy proyeksiyalash, parallel proyeksiyalash, ortogonal proyeksiyalash (Gospar Monj proyeksiyalash metodi) larini o’rgatish.