O’zbekiston resbuplikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti

Avtomobil elektr jihozlarining umumiy sxemasi:

1 - startyor; 2 - AB; 3 - ampermetr; 4 - generator; 5 - rele-rostlagich; 6 - o’t oldirish shamlari; 7 - taqsimlagich; 8 - uzgich; 9 - o’t oldtrish g’altagi; 10 - nazorat o’lchov asboblari; 11 - bosh yoritish faralari; 12 - faralarni almashlab ulagich; 13 - yoritish tizimining markaziy almashlab ulagich; 14 - yoritish va darak berish asboblari

Energiyani faqat akkumulyator batareyasidan oluvchi startyor ancha kuchli elektr

Bundan tashqari, himoya asboblari elektr jihozlarini qisqa tutashishdan saqlaydigan saqlagichlar bor.

Tok manbalari Generator, startyor, o‘t oldirish apparatlari va nazorat-o‘lchov asboblarning sezgichlari bevosita dvigatelga, qolgan jihozlar esa avtomobil kuzovi va shassisining tegishli joylariga o‘rnatiladi. Avtomobilni ishlatish jarayonida doimo ulab qo‘yiladigan (yoritish, o‘t oldirish, nazorat-o‘lchov asboblari va hokazo) yoki qisqa, lekin tez-tez ishlatiladigan (tormozlanish yoki burilishni ko‘rsatuvchi yorug‘lik darakchilari) iste’molchilar tokni umumiy zanjirdan oladilar. Dvigatelni ishga tushirish vaqtida katta tok (bir necha yuz amper) iste’mol qiladigan startyor, kesimi ancha katta bo‘lgan o‘tkazgich bilan bevosita akkumulator batareyasiga ulanadi. Qiska vaqt davomida, ishlatiladigan, lekin katta tok iste’mol qiladigan va qulaylik yaratadigan ba’zi asboblar 116 (tovushli darakchi, sigaret tutatqich, radiopriyemnik, soat va hokazo) istisno tariqasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri akkumulator batareyasiga ulanadi.