O‘zbekiston pespublikasi oliy va o‘rta maxsus

Bolalar bilimlarini kengaytirishga yo’naltirilgan, ishtirok etishga 
mo’ljallangan quyidagi interfaol usullardan foydalanish mumkin: 

Aqliy hujum 

Qisqa hikoya 

Savol- javob 

Tetiklashtiruvchi mashqlar 

Amaliy ishlar 

Klaster 

Baliq skleti 

BBB 
Tetiklashtiruvchi mashqlar: 
«Kapalaklar» 
O’yinning mazmuni:
Bolalar stulchalarda o’tirishadi. 
Tarbiyachi bolalarga: «Bolalar, qaranglar-a, qanday chiroyli kapalaklar, ko’k, 
sariq, qizil! Ular xuddi jonli kapalaklarga o’xshaydi. Ko’raylikchi, ular ucha 
oladilarmi? (ularni puflaydi). Qaranglar, uchib ketishdi. Qani sizlar ham puflab 
ko’ringlar-chi, kimniki uzoqqa uchar ekan?” 
Tarbiyachi har bir kapalakning qarshisiga bittadan bolani turg’azib qo’yadi, bolalar 
kapalakka qarab puflaydilar. 

---

O’yin bir necha marotaba takrorlanadi. Bunda bolalarning to’g’ri 
turishiga, nafas olganlarida еlkalarining ko’tarilmasligiga ahamiyat 
berib borish kerak.
 
Kapalak 
Hoy kapalak, kapalak, 
Qanotlaring ipakdek. 
Muncha shoshib uchasan, 
To’xta, so’zlayin andek . . .
Do’st bilaman o’zimga. 
Pildir-pildir uchishing, 
Oh, yoqadi ko’zimga. 
Uch, ucha ber, ucha ber, 
Go’zal bog’cham-gulshanda. 
Sevgim, fikrim ham senda.
2-jadval 
Hashoratlar 
O‘rgimchak 
Аri 
Pashsha 
Suvarak 
Chivin 
Qo‘ng’iz 
Xonqizi 
Chigirtka 
Аsalari 
Каpalak 
Chumoli 

---

Bolalarni hashoratlar bilan tanishtirishda “Klaster” metodidan 
foydalanish mumkin. 
Bolaning taraqqiyot jarayoni faqat o’yin orqali olib borilmay, balki qo’llar harakati 
orqali ham olib borilishi mumkin. Bunga biz alohida ahamiyat beramiz. 
M.Montessori pedagogikasining asosiy tamoyillaridan biri- «Barmoqlar uchining 
harakati inson intellektining taraqqiyot qurolidir». Shu tamoyil asosida bolalar turli 
narsalarning xususiyatlarini: masalan shakarni, tuzni, melni, unni suvga solib bu 
narsalarning erib ketishini bilib oladilar. Ular oyoq kiyimlarini krem bilan 
tozalaydilar, uni yaltiraguncha artadilar, plastmassa pinsetdan foydalanishni 
o’rganadilar, paxtani rulondan ajratib olish orqali barmoqlarini harakatga 
keltiradilar va mashq qildiradilar, xamir bilan ishlashni, sabzavotlarni kesishni, 
mahsulotlarning xususiyatlarini va sifatlarini to’g’ri aytishni o’rganadilar. To’rlar 
yordamida bola yormani guruchdan ajrata olishni o’rganadi va uni boshqa 
idishlarga joylashtiradi. Bu jarayonlar bolaning ko’z bilan chamalash, diqqatni 
jamlash, irodasini taraqqiy ettirishga yordam beradi. Agar bola nimanidir to’kib 
yuborsa yoki sochib yuborsa, shu еrning o’zida bolaning o’zi sochiq bilan yoki 
supurgi va xokandozda uni tozalab olishni bilishi lozim.