O’zbekiston Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi Toshkent davlat sharqshunoslik instituti


SAVOLLAR  1.   Hol haqida  niimalar bilasiz?  2.   Holning ta’rifi qanday?



Download 2,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/93
Sana14.09.2021
Hajmi2,19 Mb.
#174459
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   93
Bog'liq
arab tili fanidan 22.05.00. sharq filologiyasi bakalavriaturasining i-iv kurslari uchun maruza matnlari (1)

SAVOLLAR 
1.  
Hol haqida  niimalar bilasiz? 
2.  
Holning ta’rifi qanday? 
3.  
Hol necha turga  bo’linadi? 
TAYANCh IBORALAR 
1. 
O’rin holi 
2. 
 Payt holi 
3. 
 Daraja holi 
4. 
 Miqdor holi 
5. 
 Holat holi 
 
ADABIYOTLAR 
 
1.  
Ibrohimov N., Yusupov M., «Arab tili grammatikasi», M., 1998 y. 
2.  
Holidov B.Z.  «Uchebnik arabskogo yaz’ka», T., 1985 y.  
3.  
Kovalyov Sharbatov «Uchebnik arabskogo yaz’k’», M., 1998 y. 
4.  
Talabov E.T. «Arab tili darsligi», T., 1985 y.  
 
 


 
 
 
160
 
 
 
19.6. ChEKLOV 
زييمتلا 
REJA 
1.  
Cheklov - grammatik kategoriya. 
2.  
Cheklov vazifasida son. 
 
    Gapning  kesimini  izohlab,  to’ldirib  kelayotgan  noaniq  holat  tushum  kelishigidagi 
ism  cheklov,  arab  tilida 
زرييمتلا    deb  aytiladi  va  bu  grammatik  kategoriya  faqat  arab 
tiligagina hos bo’lib, boshqa tillarda uchramaydi. 
   Gapda  cheklov  bo’lib  kelgan  so’z  -  kesim  ifodalayotgan  ma’noning  ob’ektini 
yanada aniqlab, chegaralab keladi, kesimning ma’nosini to’ldiradi. Bunday  gaplarda 
kesim  ot  bilan  ham  fe’l,  bilan  ham  ifodalanishi  mumkin.  Ammo  cheklov  gapning 
egasi bilan ham, kesimi bilan ham jinsda va sonda moslashmaydi. 
 
Misollar: 
 
 ُءانلإا لأتما
 
 ًءام
  -  Idish suvga to’ldi. 
(so’zma-so’z: Idish (faqat) suv bilan to’ldi) 
   Cheklov  asosan  kesim  orttirma  yoki  qiyosiy    darajadagi  sifatlar  bilan  ifodalangan 
bo’lsa ko’proq ishlatilishi mumkin. 
 
Masalan: 
 ًةحاسم  دنقرسم نم ُبركأ ُدنقشط - Toshkent maydoni bo’yicha Samarqanddan kattaroq. 
 ًامعط ِحافتلا نم ُنسحأ ُشمشلما - O’rik olmadan shirinroq. 
(O’rik olmadan (ta’miga ko’ra), ta’mi bo’yicha shirinroq). 
     ًانس  ِّنيم ُرغصأ وه - U mendan yoshroq. 
   Cheklov  yana  11  dan  99  gacha  bo’lgan  sonlardan  keyin  oqirlik,  uzunlik 
o’lchovlaridan keyin ham ishlatiladi: 
 
Masalan: 
 اباتك رشع ةعبرأ ِةنازلخا في - Shkafda 14 ta kitob bor. 
 
                           اريرح اترم ُتيترشإ   -   Bir metr shoyi sotib oldim. 
 
 
SAVOLLAR 
1.  
Cheklov deb nimaga aytiladi? 
2.  
O’zbek tilida ham cheklov tushunchasi mavjudmi? 
3.  
Cheklov vazifasida tartib sonlarni ishlatish mumkinmi? 
4.  
Cheklov ega-kesim bilan jins va sonda moslashadimi? 
 
 


 
 
 
161
 
 
 

Download 2,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   93




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish