O’zbekiston Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

TAYANCh IBORALAR 
 
1.  
Ega 
2.  
Kesim 
3.  
Ot 
4.  
Ot kesimli gap 
 

---

 
 
 
138
 
 
 
ADABIYOTLAR 
 
1.  
Ibrohimov. N.I. «Arab tili grammatikasi» T. 1997. 
2.  
Kovalyov. Sharbatov «Uchebnik arabskogo yaz’ka» M., 1998. 
3.  
Holidov B.Z. «Uchebnik arabskogo yaz’ka» T., 1991. 
4.  
Talabov E.T. «Arab tili darsligi» T. 1995. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
139
 
 
 
14. FE’L KESIMLI GAP 
 
REJA 
1.  Eganing fe’l kesimdan oldin turishi. 
2.  Eganing fe’l kesimdan keyin turishi. 
 
Fe’liy  jumlada  ega  uyushib,  turli  jinsda  kelsa,  jumlaning  boshidagi  fe’l  kesim 
o’zidan keyin turgan eganing jinsi bilangina moslashadi. 
Masalan: 
                             ُةأرلماو ُلجرلا بهذ - Kishi va ayol ketdi. 
                             ُلجرلاو ُةأرلما تبهذ - Ayol va kishi ketdi. 
Agar  fe’l  kesim  turli  jinsdagi  uyushib  kelgan  egalardan  keyin  kelsa,  egalarning 
turgan o’rnidan qat’iy nazar, muzakkar jinsda va ikkilikda bo’ladi. 
Masalan: 
                ِةبتكلما لىإ ابهذ ُةأرلماو ُلجرلا - Kishi va ayol kutubhonaga ketdi. 
Agar  fe’l  kesim  uyushib  kelgan  bo’lsa,  unda  bitta  kesim  egadan  oldin  kelib  u 
bilan  jinsda  moslashadi,  qolganlari  esa  undan  keyin  kelib,  u  bilan  jinsda  va  sonda 
moslashadi.  
Agar fe’l  kesimdan keyin ko’plikdagi qayri oqil ism ega bo’lib kelsa, kesim har 
doim birlikda va muannas jins shaklida bo’ladi. 
Masalan: 
                 ِقدنفلا  مامأ ُتارايسلا ْت ف رق و - Mashinalar mehmonhona oldida to’htadi. 
                       ِليللا في  ْت ح ب رن ُبلاكلا - Itlar kechasi huridi. 
 
SAVOLLAR 
 
1. Ega kesimdan oldin tursa u bilan qanday moslashadi? 
2. Ega kesimdan keyin tursa u bilan qanday moslashadi? 
3. Agar ega ikkita va har hil jinsda bo’lsa, moslashuv qanday bo’ladi? 
4. Ega ko’plik, qayri oqil bo’lsa, fe’l kesim bilan qanday moslashadi?