Oʻzbekiston Milliy Xavfsizlik xizmati

Qonunning 15-moddasiga muvofiq, quyidagilar davlat chegarasini
buzuvchilar hisoblanadi:
– Davlat chegarasini Davlat chegarasi orqali o‘tkazish punktlaridan
boshqa joydan yoki o‘tkazish punktlari orqali bo‘lsa-da, lekin chegarani
kesib o‘tish qoidalarini buzgan holda har qanday usul bilan kesib o‘tgan
yoki kesib o‘tishga harakat qilayotgan shaxslar;
– chet elga ketayotgan transport vositalariga O‘zbekiston
Respublikasidan noqonuniy ravishda chiqib ketish maqsadida chiqib olgan
yoki chiqib olishga urinayotgan shaxslar;
– O‘zbekiston Respublikasi ichki suvlariga, shuningdek chegara bo‘yi
daryolari, ko‘llari va boshqa suv havzalari suv qismiga ularga kirish
yuzasidan belgilangan qoidalarni buzgan holda kirgan chet el noharbiy
kemalari va harbiy kemalari;
– Davlat chegarasini tegishli davlat organlarining ruxsatisiz kesib
o‘tgan yoki Davlat chegarasi orqali uchib o‘tish qoidalarini boshqa tarzda
buzgan havo kemalari va boshqa xil uchish apparatlari.
Tegishli ruxsati bo‘lmay turib yoki belgilangan tartibni buzgan holda
har qanday texnikaviy yoki boshqa xil vositalar bilan kesib o‘tish ham
Davlat chegarasini buzish hisoblanadi.
Davlat chegarasini qo‘riqlash chegara qo‘shinlari, Qurolli Kuchlar,
boshqa milliy xavfsizlik kuchlari va organlari tomonidan amalga
oshiriladi. Bular O‘zbekiston Respublikasining qonunlarida ko‘rsatilgan.
Davlat chegarasini himoya qilish va qo‘riqlashda ishtirok etish, xuddi
Qurolli Kuchlarda xizmat qilish kabi har bir fuqaroning muqaddas
burchidir.
Milliy xavfsizlikni ta’minlash va davlatning chegara siyosatini amalga
oshirish maqsadida Davlat chegarasini himoya qilish va qo‘riqlashning
yagona tizimi tuzilgan. U o‘z ichiga quyidagilarni oladi: chegara
qo‘shinlari, Mudofaa vazirligi va IIVning birlashmalari, qo‘shinlari,
qismlari, MXX va Mudofaa vazirligining razvedka organlari, MXX,
sanitariya, bojxona va boshqa nazorat organlari, davlat hokimiyati va
mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish organlari, jamoat birlashmalari va
tashkilotlar, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari.
Davlat chegarasini himoya qilish va qo‘riqlashning yagona tizimiga
O‘zbekiston Respublikasining MXX umumiy rahbarlik qiladi.
. Davlat chegarasini qo‘riqlash organlarining vazifalari
Davlat chegarasini qo‘riqlash organlari zimmasiga quyidagi vazifalar yuklangan:
– Davlat chegarasini ishonchli himoya qilish va qo‘riqlashni
taminlash, dushman qurolli tuzilmalarining mamlakatimiz hududiga
o‘tishiga yo‘l qo‘ymaslik;
– chegara qo‘shinlarining xizmat, jangovor, operativ faoliyatiga
samarali rahbarlik va boshqaruvni, ularning mamlakat hududi butunligi va
chegaralar daxlsizligini himoya qilishga tayyorligini ta’minlashni tashkil
qilish;
– shaxsiy tarkibni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, unda vazifalarni
muvaffaqiyatli bajarish uchun zarur bo‘lgan jangovar, axloqiy-ruhiy
sifatlarni shakllantirishning amal qiluvchi tizimini yaratish;
– Davlat chegarasini qo‘riqlash masalasi bo‘yicha Mudofaa vazirligi,
Milliy xavfsizlik xizmati, Davlat bojxona qo‘mitasi, IIV, Favqulodda
vaziyatlar vazirligi bilan, shuningdek, joylardagi boshqa vazirliklar,
idoralar, hokimiyat organlari bilan aniq muvofiqlashgan va o‘zaro
hamkorlikni ta’minlash;
– ehtimol tutilgan jangovar harakatlar hududida sharoit rivojlanishining
xususiyatlari va ko‘zda tutilgan variantlarini chuqur tahlil va
bashorat qilish;
– O‘zbekiston Respublikasi Kurolli Kuchlarining bosh shtabi bilan
birgalikda chegara qo‘shinlarining tarkibi, tuzilishi, soni va joylashishini,
ularning zamonaviy qurol turlari, harbiy texnika va chegarani
qo‘riqlashning maxsus texnikasi bilan qurollantirishni modellashtirish;
– Davlat chegarasini himoya qilish va qo‘riqlash manfaatida boshqa
davlat va xalqaro tashkilotlarning tegishli chegara idoralari bilan
hamkorlikni amalga oshirish