O`zbekiston Milliy universiteti Kimyo fakulteti 3-bosqich talabasi Rahimova Nilufarning Organik kimyo fanidan tayyorlagan

Dietanol amin haqida ma’lumot

Dietanolamin (DEA) keng qo'llaniladigan moddalardan biri hisoblnadi.Dietanolamin morfolinlar, piperazinlar, oksazolidinlar dioksazosinlar, toj efirlari va ionli suyuqliklar kabi ko'plab muhim geterotsiklik birikmalarning sintezida muhim ahamiyatga ega.Dietanolamin va uning hosilalari keng tarqalgan bo’lib,ular farmatsevtikada, sirt faol moddalar, jilo berish va kosmetika sanoatida qo’llaniladi. DEA asosan oraliq mahsulot sifatida ishlatiladi.U shuningdek, kauchuk, kimyo sanoati va emulsifikator sifatida va turli qishloq xo'jaligi mahsulotlarida tarqatuvchi vosita sifatida ishlatiladi.DEAdan foydalanish sohasi keng masalan,elimlar,tsementlar,qoplamalar, elektroqoplama, bosma siyohlar, moylash materiallari, bo'yoqlar, qog'ozlar, neft, ko'mir va polimer ishlab chiqarish, to'qimachilik kabi sohalarda. DEA hosilalaridam keng ko'lamda ishlatiladi bularga misol,biologik faol spektrli modda sifatida antibakterial,antifungal, silga qarshi, saratonga qarshi, lokal behushlik,antiplatelet agregatsiyasi va antioksidant modda hisoblanadi. Dietanolamin shampunlar, kosmetika va farmatsevtika kabi bir qator iste'mol mahsulotlarida qo'llaniladi. Dietanolaminning sog'liqqa ta'siri haqida cheklangan ma'lumotlar mavjud. Odamlarda dietanolaminning o'tkir (qisqa muddatli) nafas olish yo'li bilan ta'siri burun va tomoqning tirnash xususiyati keltirib chiqarishi mumkin va teriga ta'sir qilish terini tirnash xususiyati keltirishi mumkin. Dietanolaminning odamlarda surunkali (uzoq muddatli), reproduktiv, rivojlanish yoki kanserogen ta'siri haqida hech qanday ma'lumot mavjud emas. Hayvonlarda o'tkazilgan tadqiqotlarda dietanolaminning surunkali og'iz orqali ta'sirining jigar, buyrak, qon va markaziy asab tizimiga ta'siri haqida xabar berilgan. Milliy Toksikologiya Dasturi (NTP) dietanolaminning teriga ta'siridan sichqonlarda jigar va buyrak o'smalarining ko'payishi haqida xabar berdi.

Sintetik dorilar rivojlanishining dastlabki bosqichlarida kimyoviy va farmakologik ta'sir o'rtasidagi munosabatlarga e'tibor qaratilgan. Dietanolamin ikki gidroksini o'z ichiga olgan ikkilamchi amin tizimidir.