O’zbekiston Milliy Universiteti Biologiya fakukteti 201-guruh talabasi

3.1. Fozalon, omayt va mavriklarning mitoxondriya funksiyasiga ta`siri

Ma`lumki,  pestitsidlar  (fozalon,  omayt,  mavrik,  sanolen  va  stomp)  qishloq

xo`jaligida turli maqsadlarda keng miqyosda foydalaniladi. Ushbu pestitsidlarning

inson  organizmiga  ta`sirini  o`rganish  bugunda  membranalogiya  oldida  turgan

muhim ishlardan biridir.

Shu sababdan аdabiyotlarda turli pestitsidlar (fozalon, omayt va mavrik) ning

mitoxondriyalarning  strukturasi  va  funksiyasiga,  xususan,  nafas  zanjiri  va

oksidlanishli fosforlanish, ichki membrana o`tkazuvchanligiga hamda ion transport

mexanizmlari    jarayoniga    ta`siri  to`g`risidagi  ma`lumotlar  ko`rsatib  o`tilmoqda

(Маматова, 1997; Асраров, 1998; Орынбаева, 1993; Холмухамедова, 1984).

Ushbu avtorlarning ishlarida yuqorida nomlari aytib o`tilgan pestitsidlarning

mitoxondriyaning turli parametrlariga ta`sir mexanizmlari o`rganilgan. Quyida biz

mualliflar tomonidan olingan natijalarga qisqa-qisqa to`xtalib o`tamiz.

---

Tajriba ma`lumotlariga asoslanib shuni ta`kidlash lozimki, fozalon pestitsidi

kalamush  jigari  mitoxondriyalari  oksidlanishli  fosforlanish  jarayoniga  ta`sir

ko`rsatadi (3.2-jadval).

Olingan  natijalar  ko`rsatishicha,  o`rganilgan  insektitsid  50-100  mkM

konsenratsiyalarda V

3

 holatda mitoxondriya nafas olishini ingibirlaydi. Nafas olish

kontroli  va  ADF/О  ни  туширади.  Yanada  yuqori  konsentratsiyada  (150  mkM)

oksidlanishli fosforlanish jarayonini to`liq buzadi, buning natijasida nafas kontroli 1

ga tenglashib qoladi.

3.2-jadval