|
3-жадвал
2011-2020 йилларда инвестициялар таркибининг ўзгариши (фоизда) 12
Молиялаштириш манбалари
|
2011
|
20012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
Давлат бюджети
|
12,7
|
10,7
|
9,0
|
9,0
|
8,1
|
7,4
|
5,1
|
4,5
|
4,8
|
4,5
|
Чет эл инвестициялари
|
19,2
|
19,0
|
22,8
|
25,8
|
32,4
|
28,8
|
25,3
|
25,5
|
23,2
|
21,2
|
Корхоналар ва аҳоли маблағлари
|
60,3
|
60,0
|
59,0
|
53,9
|
46,9
|
47,3
|
49,0
|
42,6
|
46,6
|
43,2
|
Бошқа манбалар
|
7,8
|
10,3
|
9,2
|
11,3
|
12,6
|
16,5
|
20,6
|
27,4
|
25,4
|
31,1
|
3-жадвал маълумотларидан кўринадики, инвестицияларнинг молиявий манбалари таркибида давлат бюджетининг улуши 2019 йилдаги 12,7 фоиздан 2020 йилда 4,5 фоизга пасайган. Чет эл инвестицияларининг улуши эса, аксинча, 19,2 фоиздан 21,2 фоизга кўтарилган. Сўнгги йилларда инвестициялар таркиби, хусусан, бюджетдан ажратиладиган инвестициялар ва банк кредитларнинг салмоғи кескин ўзгарди. Айни пайтда инвестицияларнинг молиявий манбалари таркибий тузилишида ҳам сезиларли ўзгаришлар рўй берди.
Ўзбекистон Республикасида олиб борилган оқилона макроиқтисодий сиёсат натижасида юзага келган қулай инвестиция муҳитияхшиланди. жумладан сиёсий ва иқтисодий барқарорликнинг таъминланганлиги, солиқ юкининг пасайтирила бориши,
4-жадвал
Инвестиция соҳасидаги макроиқтисодий кўрсаткичларнинг ўсиш суръати13
Кўрсаткичлар
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
Амалдаги баҳоларда, жами, миллиард сўм
|
5479,7
|
8587,1
|
12531,9
|
15409,1
|
20721,8
|
11,7 млрд.$
|
13 млрд.$
|
14,6 млрд.$
|
Жорий йилга нисбатан фоиз ҳисобида
|
122,9
|
128,3
|
124,8
|
109,2
|
112,6
|
114
|
111,3
|
110,9
|
ЯИМда инвестиция миқдори, фоизда
|
19,4
|
22,7
|
26,1
|
24,9
|
26,8
|
22,9
|
23
|
23
|
Марказлашган инвестициялар амалдаги баҳоларда, миллиардсўм
|
1099,7
|
1717,0
|
2517,9
|
2855,3
|
4696,5
|
2,34 млрд.$
|
6,89 млрд.$
|
3 млрд.$
|
Капитал қўйилмаларда марказлашган инвестициялар миқдори, фоизда
|
20,1
|
20,0
|
20,1
|
18,5
|
22,7
|
20
|
53
|
21,2
|
Марказлашмаган инвестициялар амалдаги баҳоларда, миллиард сўм
|
4380,0
|
6870,1
|
10014,1
|
12553,8
|
16025,4
|
9,36 млрд.$
|
6,11 млрд.$
|
4,3 млрд.$
|
Капитал қўйилмаларда марказлашмаган инвестициялар миқдори, фоиз
|
79,9
|
80,0
|
79,9
|
81,5
|
77,3
|
80
|
47
|
30
|
2020 йилда иқтисодиётга киритилган жами инвестициялар ҳажми 14,6 млрд.АҚШ долларини ташкил қилди, шундан хорижий инвестициялар 3 млрд.АҚШ доллари, тўғридан тўғри хорижий инвестициялар 2,25 млрд.АҚШ долларини ташкил қилди. 2019йилга нисбатан инвестициялар миқдори 110,9 фоизга ўсди, ЯИМга нисбатан эса 23 фоизни ташкил қилди. Бу эса мамлакатимизда самарали инвестиция сиёсати олиб борилаётганлигини тасдиқлайди (4-жадвал).
Ҳозирги пайтда инвестиция фаолиятини ташкил этиш ва молиялаштириш инвестиция сиёсатининг қуйидаги йўналишларига асосан амалга оширилмоқда:
ташқи иқтисодий фаолиятни янада эркинлаштириш борасида аниқ
мақсадни кўзлаб сиёсат ўтказиш, товарларни экспорт қилишда
ҳорижий инвесторлар ўз даромаддаридан . фойдаланишлари учун
имтиёзлар яратиш;
хориж капитал маблағларини республика
иқтисодиётида жалб этиш учун ҳуқуқий, ижтимоий-иқтисодий ва
бошқа шарт шароитларни янада такомиллаштириш;
миллий иқтисодиётга жаҳон даражасидаги технологияларни олиб
келадиган, иқтисодиётда таркибий ўзгаришларни вужудга келтиришда ёрдам берадиган хориж, инвесторларига нисбатан очиқ эшиклар сиёсатини ўтказиш;
маблағларни иқтисодиётнинг устувор тармоқлари: қишлоқ хўжалиги, ёқилғи-энергетика комплекси, саноат ва бошқа базавий тармоқларни ривожлантиришга ҳамда рақобатга қодир тайёр махсулотларни ишлаб чиқаришга сарфлаш.
Ҳозирги пайтда республикада инвестиция базасини ривожлантириш ва чукурлаштириш ислоҳотлар стратегиясининг мухим шарти бўлиб ҳисобланади. Иқтисодиётни таркибий жиҳатдан қайта қуриш, экспорт имкониятини кенгайтириш бўйича белгиланган вазифаларни бажариш,
II боб бўйича хулоса
Иқтисодиёт ривожланиши, реал секторда ишлаб чиқариш самарадорлиги ошиб бориши билан саноат ва айниқса хизмат кўрсатиш соҳаларининг ЯИМдаги улуши ортиб борилиши жаҳон иқтисодий тарихида кузатилган ҳодисадир. Ўзбекистон Республикасида кейинги йилларда саноат тармоқларининг ЯИМ даги улуши ортиб бораётганлиги прогрессив таркибий силжишдан далолат беради.
Иқтисодиётнинг асосий тармоқ ва соҳаларида иқтисодий ўсишнинг юқори ва барқарор суръатлари сақланиб қолмоқда. Жумладан, 2019 йилда саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш умумий ҳажми 2018йилга нисбатан 8,3 фоизга, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқариш ҳажми 6,9 фоизга, кўрсатилган хизматлар ҳажми 15,7 фоизга ўсиб, унинг ЯИМ таркибидаги улуши 54,0 фоизни ташкил қилди. Ички талабни рағбатлантириш борасида амалга оширилган чора-тадбирлар натижасида ўтган йилда чакана товар айланмасининг 2019 йилга нисбатан 14,3 фоизга ўсиши кузатилди.
2019 йилда иқтисодиётга киритилган жами инвестициялар ҳажми 14,6 млрд.АҚШ долларини ташкил қилди, шундан хорижий инвестициялар 3 млрд.АҚШ доллари, тўғридан тўғри хорижий инвестициялар 2,25 млрд.АҚШ долларини ташкил қилди. 2020йилга нисбатан инвестициялар миқдори 110,9 фоизга ўсди, ЯИМга нисбатан эса 23 фоизни ташкил қилди. Бу эса мамлакатимизда самарали инвестиция сиёсати олиб борилаётганлигини тасдиқлайди
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятининг кенгайиши иқтисодиёт бошқа соҳа ва тармоқлари ишлаб чиқариш ҳажмидаги салмоғининг ошиши орқали ҳам намоён бўлди. Хусусан, мазкур соҳанинг саноат маҳсулотлари ишлаб чиқаришдаги улуши 2019 йилдаги 26 %, қишлоқ хўжалигида 45,3 %, қурилишда 6,2 %, чакана товар айланмасида 45,4 %, пуллик хизматда 47 % га тенг бўлган
Do'stlaringiz bilan baham: |
