O'zbekiston islom obidalari Buxoro. Ismoil Somoniy maqbarasi

Buxoro. Qo'shmadrasa majmuasi
XVI asr. Qo'shmadrasa bir-biriga qarama-qarshi joylashgan Modari Abdullaxon (Abdullaxon onasi) va Abdullaxon madrasalaridir. Gumbaz va devorlarida saqlangan yozuvlarga ko'ra, Modari Abdullaxon madrasasi Abdullaxon tomonidan onasiga atab 1566-1567 yillari qurdirilgan. O'zining nomidagi madrasa esa 1588-1590 yillarda barpo etilgan. Oradagi farq chorak asrga teng bo'lib, aynan shu 25 yil ichida Buxoro me'morligi kuchli rivojlangan. Abdullaxon madrasalar, masjid, darvishlar xonaqohi, ko'priklar, rabotu karvonsaroylar qurilishida behad matonat ko'rsatib, Buxoroning iqtisodiy rivojlanishiga oid ko'p islohotlar o'tkazgan.
Toshkent. Muhammad Qaffol Shoshiy maqbarasi
XVI asr. Hazrati Imom (Hastimom) nomi bilan mashhur bo'lgan Imom Abu Bakr Muhammad ibn Ismoil Qaffol Shoshiyning qadimgi kichkina maqbarasi o'rnida barpo etilgan. Hijriy 291-366 yillarda yashab o'tgan bu zot o'z davrining buyuk allomasi - fiqhshunos, muhaddis, tilshunos, mufassir va shoir bo'lgan. Qaffol Shoshiy qonunshunoslik, mantiq kabi sohalarda ham ko'p asarlar yozgan. Mashhur asarlari "Al-jadal al-Hasan", "Javomi' al-kalim", "Adab al-qoziy", "Ilm al-jadal", "Mahosin ash-shari'a" va boshqalardir. Dastlab eski Modarxon mahallasidagi Hastimom qabristoni majmuasi bo'lgan. Maqbaraning o'rtadagi katta xonasi ikki qavatli gumbaz bilan yopilgan. To'rdagi xonada sag'ana bor. Maqbara eshigi tepasidagi bitikda binoning qurilgan yili (1541-1542 y.), me'mori (G'ulom Husayn) va xattotning (Qudrat) ismlari yozilgan. Maqbara 1960 yilda ta'mir qilingan.

Buxoro. Baland masjid
XVI asr. Baland masjidning shimol va sharq tomonlari naqshinkor shiftli ayvon bilan o'ralgan. Mehrobning atrofi sirkor sopolchalar bilan bezatilgan, ularga oltin suvi yuritilgan. Uning yon tomonlari va tepasiga to'g'ri burchakli sopolchalardan suls xati bilan yozuvlar bitilgan. Yozuvlar tepasiga, shiftga yaqinroq joyga muqarnaslar ishlangan, ularga ham oltin suvi yuritilgan. Shifti ham naqshlar bilan qoplangan. Keyingi davrlardagi me'morlar Baland masjidning bezaklaridan namuna ko'chirganlar.