|
Axborot sohasidagi islohotlar qanday davom etadi?
Prezidentimiz farmonida yurtimizda keyingi 5-6 yilda demokratlashuv jarayonini chuqurlashtirish, qonunchilik bazasini yangi darajaga olib chiqish, xususan, axborot ochiqligini kengaytirishga xizmat qiluvchi yagona axborot kodeskini ishlab chiqish barobarida aholining axborot isteʼmoli madaniyatini oshirish, umuman, yurtimizda zamonaviy mediamuhitni takomillashtirish borasida olib borilayotgan tizimli islohotlarni davom ettirishga alohida eʼtibor qaratilgan.
Xususan, “taʼsirchan jamoatchilik nazoratini amalga oshirishning tashkiliy-huquqiy asoslarini takomillashtirish” masalasi 12-maqsadda koʻrsatilgan. Uni sifatli bajarish uchun mamlakatimizdagi ommaviy axborot vositalarining roli va jurnalistlarning kasbiy faoliyati himoyasini yanada kuchaytirish kerakligi taʼkidlanadi.
Bu jarayonda, birinchidan, fuqarolarni qiynayotgan muammolar hamda islohotlarning samaradorligini oʻrganishda ommaviy axborot vositalari bilan hamkorlik qilish tartibini joriy qilish;
ikkinchidan, ommaviy axborot vositalarining faoliyatiga noqonuniy aralashganlik va toʻsqinlik qilganlik, shu jumladan, mansabdor shaxslar tomonidan senzura oʻrnatish, tahririyat xodimlariga bosim va tazyiq oʻtkazish, materiallar va texnik vositalarni gʻayriqonuniy ravishda olib qoʻyish harakatlari sodir etilgani uchun javobgarlikni yanada kuchaytirish koʻzda tutiladi.
Jamiyatda millatlararo totuvlik va dinlararo bagʻrikenglik muhitini mustahkamlash haqidagi 74-maqsadda esa xorijiy tillarda faoliyat yuritayotgan va millatlararo munosabatlar sohasida davlat siyosatini yoritayotgan ommaviy axborot vositalarini davlat tomonidan qoʻshimcha qoʻllab-quvvatlash choralarini koʻrish lozimligi belgilangan.
Fuqarolarning axborot olish va tarqatish erkinligi borasidagi huquqlarini yanada mustahkamlash uchun qanday ishlar amalga oshirilishi kerakligi 89-maqsadda atroflicha ochib berilgan. Nafaqat axborot retsipiyentlari, yaʼni qabul qiluvchilar, balki uni yaratuvchi jurnalistlar hamda blogerlar uchun ham muhim ahamiyatga ega boʻlgan axborot sohasini tartibga soluvchi yagona tizimlashtirilgan normativ-huquqiy hujjat loyihasini ishlab chiqish, albatta, koʻpchiligimiz uchun sohaga doir muhim tarixiy yangilik boʻlishi kerak.
Unda, xususan, zamon talablari asosida axborot sohasidagi qonunchilikni takomillashtirish, aniqroq aytganda, axborot sohasini tartibga solishga qaratilgan mavjud qonunlarni Oʻzbekiston Respublikasi Axborot kodeksi shaklida unifikatsiya qilish nazarda tutilmoqda. Bu hujjat, tabiiyki, milliy media qonunchiligini jahon standartlariga yaqinlashtirish barobarida, mavjud ayrim hujjatlarning nooʻrin talqin qilinishiga chek qoʻyadi.
Dunyo mamlakatlaridagi kabi Oʻzbekistonda ham tom maʼnodagi axborot erkinligiga erishilayotgani isbot talab qilinmaydigan holat. Biroq ana shu erkinlikka barcha barobar tayyormi? Yoʻq, albatta. Bundan 10-15 yil oldin media va axborot savodxonligi haqida gap ketganda, koʻpchilik “ha, bu jurnalistikaning muammosi ekanda”, degan edi. Ammo axborot madaniyati nafaqat OAVning, balki butun bir jamiyatning muammosi ekanligini bugun hayotning oʻzi koʻrsatib turibdi. Yaʼni jamiyatdagi kattayu-kichik sohada yaratilayotgan erkinlikdan oqilona foydalana olmayapti. Ochiqchasiga aytganda, axborot makonidagi oqni qoradan, yaʼni rost xabarni feykdan ajratishga qiynalayotgani rost.
Shu sabab ushbu farmonda fuqarolarning axborot-kommunikatsiya vositalaridan foydalanish madaniyatini oshirish masalasi qoʻyilgani ayni muddao boʻldi. Unda, jumladan, turli yosh toifasi uchun moʻljallangan oʻquv kurslari hamda onlayn dasturlarni ommalashtirish, xalq taʼlimi va professional taʼlim tizimining tegishli darsliklariga mediasavodxonlik boʻyicha mavzularni joriy qilish kerakligi taʼkidlangan.
Axborotni erkinlashtirish jarayonida yuzaga kelayotgan yana bir masala borki, u ham boʻlsa fuqarolar haqidagi shaxsiy maʼlumotlar ularning ixtiyorisiz tarqalib ketishi xavfiga oiddir. Shu sababdan davlat dasturida shaxsiy va sir saqlanishi lozim boʻlgan maʼlumotlarni internet tarmogʻida oshkor qilish bilan bogʻliq daxlsizlik huquqi buzilishining oldini olish masalasi koʻndalang qoʻyilgan. Bunda, jinoyat va maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodekslarning daxlsizlik huquqlari bilan bogʻliq moddalariga tegishli qoʻshimcha va oʻzgartirishlar kiritish toʻgʻrisidagi qonun loyihasini tayyorlash nazarda tutilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
