O’zbеkiston davlatchiligi

Siyosiy tuzum – Davlat ichki tuzilishi kengashlarining o‘zaro aloqalari va ta’sirining eng muhim, doimiy xususiyatlarini irodalovchi ijtimoiy-siyosiy munosabatlarining majmui, yig‘indisi. U siyosiy hokimiyatni umuman davlat muassasalari tizimini va uning asosiy tashkiliy shakllarini belgilab beradi. Siyosiy tuzum har bir mamlakatning mavjud shart sharoitlarini inobatga olib belgilanadi. Siyosiy tuzum, odatda mamlakat konstitutsiyasida va shu asosida chiqarilgan boshqa qonuniy hujjatlarda mustahkamlab qo‘yiladi.
Siyosiy institutlar – Jamiyatning qaror topgan davlat tashkiloti muassasalari va undagi lavozimlar tarkibi tushuniladi. Ular muayyan siyosiy faoliyatni amalga oshiradilar.
Siyosiy partiya – (lotincha “Part”, “Parts” – qism, guruh, eski o‘zbekchada arabcha “Firqa” so‘zi – guruh to‘da) – umumiy g‘oya va manfaat, ijtimoiy siyosiy maqsadlar asosida odamlarni ixtiyori ravishda unashtiruvchi turg‘un tashkilot, fuqarolik jamiyati bilan davlatni biri-biriga bog‘lovchi eng muhim vositalardan biri, hozirgi zamon huquqiy demokratik davlati xayotining zaruriy omillaridan biri. Siyosiy partiyalar saylov tizimi vositasida markazdagi yoki joylardagi hokimiyatni qo‘lga kiritish yohud undagi lavozimlarni saylovdaolgan ulushlariga qarab muttanosib ravishda taqsimlab olishga harakat qiladi.
Saylov tizimi – huquqiy me’yorlarda mustahkamlab qo‘yilgan, shuningdek, davlat va jamiyat institutlari faoliyatlari tajribasida shakllangan vakillik organlari yoki ayrim rahbarlik vakilini saylashni o‘tkazish va tashkil etishga doir tartibotdir. Saylovlar tizimi – siyosiy tizimning tarkibiy qismidir.
Saylov huquqi – ikki xil ma’noda ishlatiladi. Birinchisi, saylovni tashkil etish va o‘tkazishni tartibga soluvchi huquqiy me’yorlar yig‘indisidir; ikkinchi ma’nosi fuqarolarning saylov huquqi, ya’ni ovoz berish, saylanish, saylov davrida va boshqa tadbirlarda ishtirok etishdir.
Senat – (lotincha “senatus, senex so‘zidan” yoshi ulug‘, hayotni ko‘rgan, tajribali degani) – jahon ijtimoiy-siyosiy tarixida qadimdan ma’lum tushuncha. Miloddan avvalgi Rim davlatida urug‘lar oq soqollarining kengashi “Senat” deb atalgan. Senat xukumatining oliy organlaridan biri. Hozirgi davrda AQSh, Fransiya, Italiya kabi kator davlatlarda shu jumladan O‘zbekistonda qonun chiqaruvchi oliy organ ikki palatasining biri.