O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti o‘zbek va rus tillari kafedrasi O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma

ABU ALI IBN SINO 

 

Ibn  Sino  Afshona  qishlog‗ida  980  –  yilning  avgust  oyida  amaldor  oilasida 

tug‗ilgan.  Ismi  Husayn,  otasining  ismi  Abdullo,  onasining  ismi  Sitora  bonu 

bo‘lgan. 

---

 

38 

986  –  yilda  ularning  oilasi  Buxoroga  ko‗chdi.  Shu  yillardan  boshlab  Ibn 

Sino  boshlang‗ich  ma‘lumot  olishga  va  ilm-fanni  o‗rganishga  erishadi.  10 

yoshidayoq  ―Qur‘on‖ni  to‘liq  yod  o‗qir  edi.  10  –  13  yoshlaridan  boshlang‗ich 

riyoziyot, mantiq, falsafa ilmlari bilan shug‗ullana boshladi. U qadimgi hind ilmiy 

asarlarini  ham  o‗rgandi,  ularni  har  tomonlama  o‗zlashtirishga  harakat  qildi. 

Falsafa, tibbiyot ilmini har tomonlama o‗rgana boshladi. Asta – sekin tabiblik bilan 

shug‘ullana bordi. O‗zidan avval o‗tgan Sharq mutafakkirlarining asarlarini chuqur 

o‗rgandi. 16-17 yoshidayoq Ibn Sino mashhur tabib – hakim bo‘lib tanildi. 1000 – 

yilda  u  Xorazmga  bordi.  Xorazm  hokimi  Ali  ibn  Ma‘mun  saroyidagi  yirik 

olimlarni birlashtirgan o‘z zamonasining akademiyasiga qabul qilindi. Keyinchalik 

Ibn  Sino  hokim  Qobus  ibn  Vashmgir  saroyiga  mashhur  tabib  sifatida  qabul 

qilinadi. 

1019  –  1020 –  yillarda  Hamadonda  vazir  lavozimida  xizmat  qiladi. 1023  – 

yilda Isfaxonga ketadi. Butun umrini ilmiy asarlar yozishga bag‘ishlaydi. 

1037 – yil 18 – iyunda Isfaxon shahrida 57 yoshida vafot etadi. Ibn Sinoning 

barcha  asarlari  280  dan  oshadi.  Shularning  40  dan  ortig‗i  tibbiyotga  oid.  30  ga 

yaqini  tabiiy  fanlarga,  3  risolasi  musiqaga,  185  risolasi  esa  falsafa,  mantiq, 

ruhshunoslik, 

teologiya, 

ahloq–odob 

va 

ijtimoiy– 

siyosiy 

masalalarga 

bag‗ishlangan.  Lekin,  bizgacha  faqat  160  ta  asarigina  yetib  kelgan.  Ibn  Sinoning 

tibbiyotga oid asarlari eng buyuk ixtiro bo‘lib qoldi. Bu asarlari bilan allomaning 

yillik tarixga yakun yasagan va uni yangi taraqqiyot pog‗onasiga ko‗targan. XVII 

asrga qadar Ovropa mamlakatlarida tibbiyotning asosiy qo‗llanmasi bo‘lib xizmat 

qilgan 5 kitobdan iborat ―Qonun‖ asari turadi. 

Ibn  Sino  kasalliklarning  sabablarini  aniqladi,  xalq  tabobatidan  foydalanib, 

yangi- yangi dori - darmonlar kashf etdi. 

 

 

Topshiriq. 

1.

 

Matnda uchragan qiyin va notanish so‗zlar lug‗atini tuzing. 

2.

 

Matnda uchragan kelishik qo‗shimchalar qo‗shilgan so‗zlarni 

daftaringizga ko‗chirib yozing va tahlil qiling. 

3.

 

Matnni lug‗at yordamida rus tiliga tarjima qiling.