O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti o‘zbek va rus tillari kafedrasi O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma

 

AL – XORAZMIY 

 

VIII  asrning  ikkinchi  yarmida  Xorazmda  tug‗ilgan  vatandoshimiz  Abu 

Abdullo  Abduja‘far  Muhammad  ibn  Muso  –  Al  Xorazmiy  o‗rta  asrning  ulug‗ 

olimi,  astronomi,  matematigi  va  jug‗rofidir.  U  ―Zij‖  astronomiya  jadvali,  ―Hind 

raqamlari hisob - kitobi‖, ―Al –  muxtasar fil jabr val - muqobala‖/ ―Tenglama va 

qarshilantirish hisobi muxtasari‖/, ―Kitobu surat al  – arz/‖ ―yerning shakli haqida 

kitob‖  kabi  mashhur  asarlarini  yaratdi.  Yer  kurrasini  turli  iqlim  va  mintaqalarga 

bo‗ldi. Jug‗rofiy kartalar tuzdi. Bir nech ekspeditsiyalarda ishtirok etdi.  

Xorazmiyning ―Hind raqamlari‖ kitobi XII asrda lotin tiliga tarjima qilingan. 

Xorazmiyning  riyoziyotga  doir  ikkinchi  bir  asari  ―Al  –  muxtasar  fil  –  jabr  val  - 

muqobala‖  riyoziyotni  yangi  soha  –  tenglama  bilan  boyitdi.  Keyinchalik  shu 

asarning nomidan olingan so‗z bilan riyoziyotning maxsus bir sohasi ―al  - jabr‖ – 

―Algebra‖ deb nomlanib, bizning davrimizda ham yuritilmoqda. 

 

Topshiriq. 

1.

 

Berilgan matnga savol tuzing. 

2.

 

Matndan ot turkumiga oid so‗zlarni aniqlang. 

3.

 

Matndagi egalik qo‗shimchalarini aniqlab, shaxs – sonini  ayting.